علت به وجود آمدن بیشتر بیماری‌ها در نواحی مختلف بدن، ناشی از تغذیه بد و افراط‌وتفریط در خوردن یا نخوردن غذاهای مختلف است که تناسبی با طبع و مزاج بدنی شما ندارد و گاهی ممکن است ندانید که با خوردن یک غذای بسیار مفید هم شاید آسیبی به قسمتی از بدنتان وارد کرده‌اید. بنابراین دانستن و آگاهی از تغذیه مناسب و صحیح، جهت رسیدن به‌سلامتی و تندرستی و دوری از بیماری‌های مختلف، بسیار مفید است. پس قبل از گرفتار شدن به بیماری و آسیب اعضای مختلف بدن بهتر است سبک تغذیه خود را در شرایط مختلف مکانی و زمانی اصلاح کنید.
سلامت روح هم علاوه بر جسم نیاز به تغذیه مناسب دارد تا در همه حال حفظ شود و حس خوب نشاط و طراوت در شما زنده باشد. اگر روح بیماری داشته باشید، سلامتی جسمی هم به‌تنهایی در ایجاد حس شادی و نشاط زندگی و امید به آینده تأثیر زیادی نخواهد داشت. بنابراین در کنار رسیدگی به جسم، روح و شرایط روانی هم باید در حالت متعادل قرار داشته باشد تا زندگی سالمی را تجربه کنیم.
یکی از بیماری‌ها و مشکلاتی که موجب آسیب رساندن و مانعی برای شرایط زندگی سالم و پرنشاط می‌شود، اختلال و شرایط نامناسب روحی و روانی است که از آن بانام افسردگی یاد می‌شود.
چطور متوجه شویم که افسرده هستیم یا خیر؟ علائم افسردگی چیست؟
مطالعه کوتاهی در لیست زیر داشته باشید و اگر یک یا چند مورد از آن‌ها در مورد شما صادق است بی‌شک، عامل یا عوامل ایجاد افسردگی یا عادت‌هایی که ابتلا به این بیماری را تشدید می‌کند، دارید. برای مثال:
- ممکن است اکثر اوقات ناراحت و غمگین باشید یا حس کنید مسئله‌ای باعث رنج و آزار شما می‌شود و دلیل اصلی آن را هم نمی‌دانید اما مطمئنید بیشتر وقت‌ها از چیزی ناراحتید.
- بدون اینکه کار سختی انجام داده باشید، احساس خستگی و ناتوانی کنید و دائم از خسته بودن و عدم پیشرفت کارهای ساده خود می‌نالید و حس می‌کنید هیچ انرژی برای انجام امور ندارید.
- به هر مسئله ساده‌ای حساس می‌شوید و نسبت به آن عکس‌العمل بد نشان می‌دهید و خودتان را از بابت اتفاقی که افتاده است، سرزنش می‌کنید.
فکر می‌کنید همه جای دنیا تاریک و سیاه شده است و دیگر جایی برای زندگی شما نیست و بدبینی مفرط به سراغتان می‌آید و ذهن شما را مشوش می‌کند. - زیاد گریه می‌کنید و توقع دارید تمام افراد به فکر شما باشند و اگر برای زمان خیلی کوتاه هم کسی سراغی از شما نگیرد، فکر می‌کنید برای آن‌ها بی‌اهمیت شده‌اید و شرایط را به ضرر خود و با حساسیت‌های خود توجیه می‌کنید و همین هم باعث گریه‌های بی‌منطق و مداوم شما می‌شود و درنهایت غم و اندوه را مهمان دل شما می‌کند.
- بی‌خواب یا بدخواب شده‌اید و نمی‌توانید در آرامش و با خیال راحت بخوابید و این دلایل خود مزیدی می‌شود برای بی‌قراری‌ها، خستگی و کسالت‌های مفرط که در کنار حس زندگی و شادابی و نشاط را از شما سلب می‌کند.
- دوست دارید همیشه تنها باشید و یا حتی اگر در جمعی دوستانه یا خانوادگی قرار بگیرید، ترجیح می‌دهید زودتر از جمع خداحافظی کنید و با خودتان تنها باشید، حتی ممکن است از کسی شنیده باشید که به شما بگوید: «گوشه‌گیر و منزوی‌شده‌ای».
- از خیلی از مواردی که باعث شورونشاط اکثر افراد می‌شود، لذت نمی‌برید و به‌سختی ممکن است موردی پیش بیاید تا شاد شوید و یا از ته دل لبخند بزنید.
- به وضعیت ظاهری، پوشش و لباس خودتان اهمیت نمی‌دهید و شاید اولین لباسی که در دسترس شما قرار می‌گیرد را می‌پوشید و به مقصدی که قرار است بروید یا جایی که باید حضورداشته باشید توجه نمی‌کنید تا رنگ و نوع لباس را با توجه به آن هماهنگ کنید.
- شاید گاهی این فکر به سراغ شما بیاید که دیگر دوست ندارید در این دنیا باشید و می‌خواهید زودتر از تمام رنج‌ها و ناراحتی‌های آن خلاص شوید و راهی که برای این کار به ذهنتان می‌رسد، خودکشی خواهد بود.
حالا با توجه به مواردی که ذکر شد، اگر گرفتار افسردگی شده‌اید و عوارض ناشی از این بیماری هم به سراغتان آمده است بنابراین، قبل از اینکه سراغ درمان آن بروید، باید علت به وجود آمدن این بیماری و عارضه را در خود بدانید تا بتوانید بهترین راه درمانی جهت بهبود بیماری را پیدا کنید و علاوه بر این با دانستن عامل بیماری و ترک آن علت، به روند بهبودی سرعت ببخشید.
علت‌های مختلفی برای غم، ناراحتی و بروز افسردگی در فرد وجود دارد که می‌تواند از نوع تغذیه‌ای یا عوامل بیرونی و محیطی باشد.
عوامل تغذیه‌ای که باعث ایجاد یا تشدید افسردگی و ناراحتی می‌شود.
ازنظر طب سنتی و اسلامی طبیعت و مزاج بدنی افراد به چهار گروه سرد و خشک با نام سوداوی، سرد و تر یا بلغمی، گرم و خشک یا صفراوی و مزاج گرم و تر با نام دموی تقسیم می‌شود که هرکدام از آن‌ها دارای نشانه‌ها و علائمی هستند و می‌توان گفت بروز هر نوع رفتار و اخلاقی، علاقه‌مندی به یک غذا یا یک ورزش و آهنگ مخصوص هم در فرد، ناشی از طبع و مزاج فردی‌اش می‌باشد و آن هم به نوع تغذیه و غذا خوردن مربوط می‌شود. - خوردن غذاهای سرد مثل فست فودها، قند و شکر زیاد، انواع نوشابه‌ها، شیر، ماست، دوغ، ترشی‌ها، غذاهای فریز شده، غذای مانده و زیاد سرخ‌شده، سس‌های مختلف کارخانه‌ای و انواع خوراکی‌های صنعتی به‌مرورزمان طبیعت بدنی شما را به سمت سرد شدن می‌کشاند و شاهد عوارضی خواهید بود که هم برای خودتان و هم برای اطرافیان بسیار زجرآور و ناراحت‌کننده است که یکی از این عوارض بروز بیماری افسردگی می‌باشد.
- طبیعت سوداوی ها و افراد با مزاج سرد و خشک به‌گونه‌ای می‌باشد که علائمی شبیه افسردگی با خود دارند. می‌توان گفت وقتی سردی مغز بالا می‌رود و یا میزان سودا در مغز افزایش پیدا می‌کند، افکار منفی، غم، اندوه و افسردگی بروز می‌کند.
- سوداوی بودن نشانه این است که طحال کم‌کار شده است و کار طحال هم خارج کردن سودا از بدن است و وقتی سودا زیاد باشد و غلبه کند یعنی کم‌کاری طحال رخ‌داده است و درنهایت مزاج سودا به این معنی است که در سفره غذایی روزانه‌تان، از غذاهایی با طبیعت سرد بیشتر استفاده کرده‌اید و این امر باعث تشدید سردی مغز و نرسیدن اکسیژن و جریان نداشتن خون در آن می‌شود و درنهایت منجر به خستگی مفرط، کسالت و بی‌قراری‌های بی‌مورد می‌شود.
- اگر در بین افرادی هستید که طبیعت بلغمی دارید، ممکن است علائم و نشانه‌های افسردگی در شما هم بروز پیدا کند. زیرا بلغمی‌ها هم سرد و تر هستند و با توجه به سردی بدن و تغذیه‌ای که دارند باعث سرد شدن مغز و درنهایت بروز نشانه‌های افسردگی می‌شوند.
- یکی از علت‌هایی که موجب بروز افسردگی به‌ویژه در خانم‌ها می‌شود، چاقی و اضافه‌وزن است. زیرا فکرهای منفی و بازخورد منفی دیگران را با خود تفسیر می‌کنند و این افکار مشوش آزارشان می‌دهد.
- استفاده از برخی داروهای شیمیایی هم ممکن است باعث عوارضی مثل افسردگی و مشکلات روحی در فرد شود که قبل از مصرف آن دقت شود.
- استفاده و مصرف مواد مخدر و الکلی هم می‌تواند وجود غم و بیماری افسردگی را تشدید کند.
- اگر ویتامین‌هایی مثل ویتامین گروه B، کلسیم و آهن بدن شما کم است و گاهی اوقات افکار منفی و ناراحتی‌های بی‌مورد به سراغتان می‌آید و ذهنتان را تا مدت‌ها درگیرش می‌کنید، میتوانید به این نتیجه برسید که این دو مورد به هم مربوط می‌شوند و بستگی زیادی برای به وجود آمدن این نشانه‌ها دارند. پس اگر به‌خوبی دقت کنید به‌راحتی میتوانید از شر این علائم آزاردهنده خلاص شوید.
- بنابراین وقتی مغز سرد می‌شود و به عبارتی غلبه سودا در مغز، در حالات روحی و روانی و شرایط بدی که به وجود می‌آید تأثیر زیادی می‌گذارد و می‌توان به این نتیجه رسید که بیماری افسردگی بیشتر به سراغ افرادی می‌رود که طبیعت سرد دارند و عوارض و علائمش را در این افراد نشان می‌دهد.
عوامل غیر تغذیه‌ای و بیرونی که باعث ایجاد یا تشدید افسردگی و ناراحتی می‌شود.
در مورد طبیعت و مزاج افراد گفتیم که ممکن است عاملی برای ایجاد افسردگی باشد، اما اگر در بین افراد سردمزاج نیستید ولی حس می‌کنید نشانه‌های افسردگی در شما هم وجود دارد باید دنبال علت‌های دیگری غیرازاین باشید و بدانید چه چیزی موجب افسرده شدن، ناراحتی، حزن و اندوه در شما شده است. - ممکن است یک شوک عاطفی و روحی به شما واردشده باشد، طوری که نتوانسته‌اید خیلی راحت و در زمان کوتاهی آن را بپذیرید. عزیزی را ازدست‌داده‌اید یا به‌یک‌باره به سفری رفته‌اید که تا مدت‌ها از دوستان، خانواده و عزیزانتان دور شده‌اید و این عوامل در کنار هم باعث بروز ناراحتی و افسردگی شما شده است.
- دچار استرس و اضطراب امتحان سختی شده‌اید که در پیش داشته‌اید و با خود فکر کردید که نتیجه آن برای تعیین ادامه مسیر زندگی‌تان بسیار مؤثر بوده است ولی به هر دلیلی نتوانسته‌اید آن را با موفقیت سپری کنید و به عبارتی ناکام مانده‌اید و به همان اندازه که به اهمیت آن فکر کرده بودید، این شکست موجب ناراحتی، غم و افسردگی شما شده است طوری که دوست ندارید تا مدت‌ها کسی را ببینید و با او حرف بزنید.
- اگر یک شکست عشقی را تجربه کرده‌اید و حس می‌کنید دنیا برایتان تمام‌شده است و تمایلی به ماندن و ادامه زندگی ندارید، می‌توان گفت دچار افسردگی شده‌اید، زیرا بعد از گذشت زمان هم نتوانسته‌اید خود را با شرایط پیش‌آمده وفق دهید.
- غیر از شرایط نامناسب روحی، بیماری تیروئید، کم‌کاری و نارسایی کلیه‌ها، صرع و حتی وجود عفونت در بدن هم، می‌تواند علت‌هایی برای بروز ناراحتی و افسردگی باشد.
اگر در بین بیماران دیابتی و افرادی که مرض قند دارند هم قرار دارید، مخصوصاً اگر دختر هستید و سن و سال زیادی ندارید ممکن است عوارض و علائم افسردگی در شما هم بروز کند. - بی‌نظمی‌های هورمونی چه در زنان و چه در مردان نیز می‌تواند از علت‌های به وجود آمدن افسردگی و شرایط نامناسب روحی باشد.
ممکن است به لحاظ مالی در شرایط مناسبی نباشید و در فقر زندگی کنید و این عاملی باشد برای اینکه تنها شوید، نگران باشید و دچار غم و اندوه و درنهایت افسردگی شوید. - گاهی نبودن یک حامی و پشتیبان در زندگی و در شرایط جامعه می‌تواند موجب بروز حزن و اندوه و بیماری افسردگی شود.
- یکی دیگر از علت‌های افسرده شدن را می‌توان وجود بیماری‌های قلبی و سکته مغزی دانست.
- شاید باور نکنید اما جالب است بدانید که پوشیدن لباس‌های تیره در طولانی‌مدت می‌تواند تأثیر منفی در روحیه و از بین بردن شادی روانی شما داشته باشد. بنابراین برای اینکه حس نشاط و طراوت را در خود افزایش دهید و از افسردگی دورباشید از لباس و کفش‌های روشن استفاده کنید.
- سایر علائم و نشانه‌هایی که ممکن است وجود بیماری افسردگی را هشدار دهد می‌تواند شامل تغییر رنگ صورت و چهره، پیر شدن پوست، سفید شدن موها، کم‌تحرکی، نداشتن روحیه کار تیمی، عدم اعتمادبه‌نفس، حس گناه و خیلی از موارد دیگری باشد که ناشی از علت‌هایی می‌شود که ذکر کردیم.
راه‌های درمان یا پیشگیری از بروز افسردگی در طب سنتی
وقتی با بررسی‌هایی که انجام داده‌اید و نسخه‌ای که پزشک برایتان تجویز کرده است متوجه علت یا علائم بروز افسردگی در خود شده‌اید، شروع به، به‌کارگیری راه‌های درمانی پیشنهادشده کنید و سعی کنید قبل از اقدام با پزشک معالج خود مشورت بگیرید تا گرفتار عوارض دیگری نشوید.
- از گیاه سنبل‌الطیب که بسیار خوش‌بو و معطر است و به نام علف گربه هم شناخته می‌شود، به‌عنوان راه درمانی و گیاهی مفید برای رسیدن به آرامش بیشتر و از بین بردن علائم و نشانه‌های افسردگی بهره ببرید. از ریشه سنبل‌الطیب برای مصارف درمانی، بهداشتی و غذایی استفاده می‌شود و شما میتوانید هم از ریشه تازه این گیاه و هم از خشک‌شده آن به شکل عرق گیاهی، دم‌نوش و دم‌کرده مصرف کنید و شاهد اثرات بسیار نافع آن در از بین بردن ناراحتی‌ها و مشکلات عصبی، سرگیجه، ترس‌ها، دلهره، نگرانی و حتی بهبود صرع باشید. سنبل‌الطیب را می‌توان یک جایگزین مناسب و یک گیاه دارویی مفید برای انواع داروهای شیمیایی آرامش‌بخش انتخاب کرد. برای تهیه دم‌نوش سنبل‌الطیب، حدود ۲ تا ۵ گرم از خشک‌شده این گیاه را در یک لیوان آب جوش بریزید و درپوشی روی لیوان قرار دهید و مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد و درنهایت صاف‌شده این نوشیدنی را میل کنید. میزان مصرف آن در شبانه‌روز سه بار می‌تواند باشد.
- گیاه گل‌گاوزبان هم از مواردی هست که میتوانید به‌صورت دم‌نوش، عرق و چای از آن استفاده کنید و از اثر آرامش‌بخش آن لذت ببرید.
- علف چای، نام یکی دیگر از گیاهان مفیدی است که میتوانید برای درمان افسردگی مخصوصاً افسردگی‌های دوران یائسگی یا خستگی‌هایی که ناشی از ناراحتی‌های عصبی به وجود می‌آید استفاده کنید. قسمت سرشاخه‌های گل‌دار علف چای که با نام‌های گل راعی، علف هزار چشم و هوفاریقونهم در نقاط مختلف شناخته‌شده است، خاصیت دارویی و درمانی دارد و میتوانید به‌صورت تازه یا خشک‌شده آن را به‌صورت عرق، دم‌نوش و چای میل کنید و به دلیل وجود ماده هایپریسین در این گیاه، شاهد اثرات بسیار نافع آن در بهبود وضعیت خود باشید.
- شاید شنیده باشید مهم‌ترین خاصیتی که از زعفران نام می‌برند، غیر از عطر و بوی خوش آن، درمان افسردگی است. بنابراین برای اینکه از حالات و تشویش‌های افسردگی، غم و اندوهی که گاهی به سراغتان می‌آید دور شوید و بتوانید زندگی آرامی داشته باشید، استفاده از زعفران را به شکل‌های مختلف آن در وعده‌های روزانه خود فراموش نکنید.
- ابوعلی سینا، پزشک بزرگ ایرانی به بادرنجبویه علاقه فراوانی داشت و به گفته وی این گیاه مفید باعث انبساط روح و تقویت قلب می‌شود و یکی از گیاهان با خاصیت دارویی و جهت درمان افسردگی هم به شمار می‌رود و برای سیستم عصبی بدن مثل یک مسکن و آرام‌بخش عمل می‌کند. از بادرنجبویه به شکل روغن و دم‌نوش آن میتوانید برای درمان نگرانی‌ها، بی‌قراری‌ها و ناراحتی‌های عصبی مثل سردرد که نشانه‌های افسردگی هستند، بهره‌مند شوید.
- اگر طبیعت بدن شما سرد است و علائم افسردگی هم در شما وجود دارد، سعی کنید بیشتر از غذاهایی با طبیعت گرم در وعده‌های غذایی‌تان بگنجانید و رو به تعادل و اصلاح مزاج بروید. غذاهایی مثل زرده تخم‌مرغ که اگر عسلی باشد بهتر است، شیر برنج، فرنی، سوپ جو، گوشت گوسفندی و … و خوردن و بوییدن میوه‌هایی مثل سیب (به‌ویژه سیب گلاب)، گلابی، آناناس، نارنگی، شفتالو، توت، انجیر، انار شیرین و به که برای تقویت اعصاب و کاهش افسردگی و استرس خیلی مفید هستند.
- حتی اگر از غذاهای سرد استفاده کرده‌اید، بهتر است مصلح آن‌ها را هم بعدازآن استفاده کنید تا تعادل برقرار شود و به طبیعت معده در طولانی‌مدت آسیبی نرسد و سردی آن باعث بروز سردی مغز و عدم خون‌رسانی نشود. برای مثال بعد از مصرف شیر و لبنیات از خرما و دارچین استفاده کنید یا میتوانید نبات و عسل که طبیعت گرم دارند بخورید. سبزی‌ها و ادویه‌هایی مثل گل سرخ، ریحان، گشنیز، هل، میخک، زرشک، نعناع، نارنج، رب انار، تمرهندی و دارچین آثار نشاط‌آوری دارند و جهت کاهش استرس و افسردگی نافع می‌باشند.
- گاهی ممکن است در اثر افسردگی یا هر دلیل دیگری غیرازآن تمایلی به خوردن غذا نداشته باشید اما اگر رایحه‌های طبیعی و خوش‌بو را استشمام کنید، اثر بسیار خوبی روی افزایش قوای قلب و مغز و حتی کاهش ناراحتی‌های عصبی می‌گذارد و می‌توان گفت برای درمان غم، اندوه و افسردگی هم خیلی نافع خواهد بود. بنابراین بوئیدن گلاب، گل نرگس، عطر سیب و به، خیار لیمو و مواردی شبیه این‌ها جهت بهبود حالات روحی، بسیار توصیه می‌شود.
- غیر از غذا که بهتر است گرم باشد، در بین نوشیدنی‌ها هم سعی کنید از شربت آب و عسل، تخم بالنگ، دم‌نوش به، اسطوخدوس، بیدمشک و گلاب، گل، بهارنارنج، خاکشیر، سکنجبین و زعفران استفاده کنید تا ضمن آرامش و تسکین سیستم عصبی، شاهد اثر فوق‌العاده این نوشیدنی‌ها در شادابی و نشاط خود نیز باشید.
- اگر مشکلات کبدی دارید، حتماً برای درمان آن اقدام کنید.
به‌جای انواع تنقلات پرضرر، مقداری پسته، کشمش، مویز، انجیر، بادام، فندق و برگ زردآلو با خود داشته باشید و مصرف کنید. - ادویه‌هایی که طبیعت گرم دارند مثل زیره، زردچوبه، سیاه‌دانه، آویشن، نعنا، فلفل، دارچین، میخک و هل را در غذاهای خود استفاده کنید که باعث گرم شدن بدن و خروج سردی سودا و بلغم می‌شوند.
- ورزش، تحرک و فعالیت بدنی روزانه خود را افزایش دهید و سعی کنید در برنامه‌های جمعی دوستانه بیشتر شرکت کنید تا نشاط و سرزندگی جمع به شما هم منتقل شود. در سخنان معصومین علیهم‌السلام هم این موارد ذکرشده است که نشاط و شادابی در مواردی مثل پیاده‌روی، سوارکاری، شنا، منظره‌های سرسبز دیدن، خوردن و آشامیدن، آمیزش و مسواک زدن می‌باشد.
- پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «بوی خوش، شادی‌بخش است. عسل، شادی‌بخش است. تماشای سبزه شادی‌بخش است. سوارکاری شادی‌بخش است.» (برگرفته از کتاب الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث نوشته محمد محمدی ری‌شهری، صفحه ۳۴۴)
- بنابراین سعی کنید کاری را انجام دهید که موجبات نشاط و طراوت شما را فراهم می‌آورد و از افسردگی دورتان می‌کند.
نکات مهمی که باید بدانید: - استفاده و مصرف بیش‌ازحد هر نوع ماده خوراکی و حتی گیاهان دارویی و عرقیات گیاهی ممکن است به‌جای اثربخشی مثبت، عوارض منفی داشته باشد. بنابراین در میزان
- استفاده از هر ماده‌ای که در این محتوا ذکر شد نیز، رعایت این نکته ضروری می‌باشد.
- استفاده از زعفران برای خانم‌های باردار و جنین آن‌ها، ممکن است اثرات منفی داشته باشد. بنابراین توصیه اکید می‌شود که قبل از مصرف، حتماً با پزشک معالج و آگاه طب
سنتی خود مشورت کنید.
با تشکر از شما دوست گرامی
در صورت تمایل به تهیه عرقیحات گیاهی میتوانید به
فروشگاه اینترنتی عرقیجات گیاهی کاکوتی مراجعه نماید و خرید خود را در کوتاه ترین زمان ممکن ثبت نمایید . برای دانلود اپلیکیشن اندروید کاکوتی اینجا کلیک کنید