تهوع و استفراغ در طب سنتی
تهوع در اثر تحریک انتهای اعصاب معده یا اثناعشر اتفاق می‌افتد و حالتی است که پیش از استفراغ در شما ایجاد می‌شود؛ اما هرکدام می‌تواند به‌طور مستقل نیز رخ دهند، اما معمولاً با یکدیگر مرتبط‌اند. به‌طورکلی، تهوع منجر به ایجاد استفراغ در شما می‌شود و با رنگ‌پریدگی، تعریق و احساس گرگرفتگی در شما بروز می‌کند. همچنین آروغ زدن، انقباض مکرر عضلات دیافراگم و دیواره شکم منجر به استفراغ می‌شود یا می‌تواند با استفراغ همراه باشد.
تهوع در طب سنتی بر اساس منشأ سرد یا گرم به دودسته تهوع سرد و گرم تقسیم می‌شود. در تهوع گرم، دهان شما تلخ است و آروغ ندارید. در تهوع سرد دهان شما آبکی و بی‌مزه است، آروغ می‌زنید و معده صدا دارد. همچنین اگر استفراغ از معده شما باشد، PH آن اسیدی است و اگر از ابتدای روده‌ی شما باشد، به علت صفرا زردرنگ است.
علل ایجاد تهوع و استفراغ:
تهوع و استفراغ یک واکنش محافظتی در پاسخ به عوامل متعددی هستند که طیف وسیعی از اختلالات خوش‌خیمی تا شرایط اورژانسی را شامل می‌شود. در زیر بخشی از علل و عواملی که منجر به احساس ناخوشایند تهوع و استفراغ در شما می‌شود را اشاره‌کرده‌ایم:
-عفونت معده و روده که ناشی از آب و یا غذای آلوده ایجاد می‌شود.
-سردردهای شدید مثل میگرن
-اختلالات گوش داخلی مانند بیماری حرکت
-درمان با داروهای ضد سرطان و اشعه درمانی
-سطح بالای سموم مانند الکل، نیکوتین و داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها
-تغییرات هورمونی اوایل حاملگی
-مشکلات غده تیروئید، با تولید کم و یا حتی زیاد هورمون آن
-زخم‌های گوارشی که در قسمت ابتدایی روده کوچک یا مری ایجادشده باشد.
-برخی بیماری‌های خاص مانند سنگ کیسه صفرا، آپاندیست، سرگیجه، هپاتیت، نارسایی مزمن کلیه
-وضعیت پانکراتیت که در آن آنزیم گوارشی به‌جای تجزیه غذا در روده کوچک به لوزالمعده حمله می‌کند.
-مسمومیت با مواد غذایی تاریخ گذشته و مصرف بیش‌ازحد برخی مواد غذایی خاص مانند زعفران و استفراغ چند ساعت بعد غذا و حاوی تکه‌های هضم نشده
-مصرف بیش‌ازحد کافئین
-واکنش مغز به علت وجود تومور مغزی یا خونریزی مغزی
-تصاویر و بوهای زننده
-اختلال اضطراب اجتماعی ( هراس اجتماعی ) و افسردگی
با دانستن این نکته که این عارضه ناشی از چه مشکلاتی در بدن شما ممکن است پدید بیاید؛ میتوانید برای برطرف کردن علائم آن از روش‌های درمانی طب سنتی زیر کمک بگیرید.
درمان تهوع و استفراغ در طب سنتی
داروهای گیاهی در طب سنتی جایگزین داروهای شیمیایی شده است. به دلیل عوارض موجود در این داروها، شیوه‌های طب سنتی بسیار خریدار داشته و در درمان اغلب بیماری‌ها، خصوصاً بیماری‌های عفونی مانند اسهال و استفراغ مؤثر است. درمان حالت ناخوشایند استفراغ ممکن است یکی از خواسته‌های شما هم باشد. ما در این مطلب می‌خواهیم به‌وسیله داروهای گیاهــی، استفراغ را بهبود ببخشیم. درمان خانگی می‌تواند کمک شایانی به شما کند. سعی کنید برای کمک به درمان بیماری و کاهش علائم آن از این موارد استفاده کنید.
-برای جلوگیری از کم‌آبی ناشی از استفراغ از نمک کمک بگیرید. سدیم موجود در نمک برای جلوگیری کم‌آبی بدنتان و مبارزه با عفونت‌های دستگاه گوارش شما مفید است. یک قاشق غذاخوری نمک را به یک لیتر آب به همراه ۲ قاشق غذاخوری شکر اضافه کنید. در فاصله‌های زمانی کوتاه در طول روز بنوشید.
-از ماده شفابخش زنجبیل استفاده کنید. خاصیت ضد باکتری، ضدویروسی، ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی این ماده، در درمان استفراغ شما مؤثر است. یک قاشق چای‌خوری از ریشه زنجبیل تازه خردشده را به یک فنجان آب اضافه کنید و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آن را بجوشانید. قبل از خوردن، مقداری عسل را به این چای تسکین‌دهنده اضافه کنید همچنین بگذارید تا زنجبیل ته‌نشین شود تا وقتی می‌خورید دوباره دچار تهوع نشوید. ۲ یا ۳ بار در روز تا زمانی که احساس می‌کنید حالتان بهتر شده است، از آن بنوشید.
نکات قابل‌توجه در مصرف زنجبیل:
اگر دارای فشارخون بالا هستید از زنجبیل به‌هیچ‌وجه استفاده نکنید.
اگر تهوع شما ناشی از غلبه صفرا بود نباید زنجبیل مصرف کنید؛ اما اگر غلبه سردی بود زنجبیل بخورید. همچنین اگر در کنارش دارچین مصرف کنید، قوی‌تر عمل می‌کند.
دم‌کرده را به‌صورت خنک مصرف کنید. چون در تهوع خوردن دم‌کرده گرم خوب نیست.
اگر باردار هستید حتماً با مشورت پزشک خود زنجبیل را مصرف کنید.
-از ادویه انقوزه برای قطع استفراغ خود استفاده کنید. به خاطر خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد باکتری و ضدویروسی این ماده، علائم استفراغ و اسهال شمارا کاهش می‌دهد. یک‌دوم قاشق چای‌خوری پودر انقوزه را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و دو بار در روز، به مدت چند روز استفاده کنید. همچنین در صورت داشتن مشکلات گوارشی، میتوانید از این ادویه خوش‌بو در غذای روزانه خود بهره ببرید.
-یک قاشق غذاخوری سرکه سیب به همراه یک لیوان آب گرم را ۳۰ دقیقه قبل از وعده غذایی روزانه بنوشید. این نوشیدنی طبیعی تحریک معده را کاهش داده و تهوع و استفراغ شمارا کاهش می‌دهد. همچنین میتوانید یک قاشق چای‌خوری از سرکه سیب خام به یک لیوان آب انگور اضافه کنید و تا زمان بهبودی دو بار در روز بنوشید.
-اگر دارای فشارخون بالا نیستید، نوشیدنی زیر را به دلیل آنتی‌اسید طبیعی به شما پیشنهاد می‌دهیم. ۱/۲ قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین، ۱/۲ قاشق چای‌خوری نمک و ۴ قاشق غذاخوری شکر را در ۱ لیتر آب مخلوط‌کنید. ۲ یا ۳ بار در طول روز بنوشید. به کاهش استفراغ و اسهال شما کمک می‌کند.
-درمان بیماری شما در دل طبیعت وجود دارد. ریحان و پونه با خاصیت ضد اسپاسم، از بیماری اسهال یا استفراغ شما جلوگیری می‌کند. در صورت داشتن علائم استفراغ، ۱۰ تا ۱۵ برگ ریحان را در یک فنجان آبجوش بریزید. این چای خوش‌طعم را روزانه با عسل بنوشید.
-یک قاشق چای‌خوری برگ نعناع خشک را به یک فنجان آبجوش اضافه کنید و بین وعده‌های غذایی خودتان ۳ بار در روز بنوشید. خاصیت ضد میکروبی و ضد اسپاسم این چای گیاهی خوش‌طعم، به تسکین تهوع و استفراغ شما کمک شایانی می‌کند. حتی میتوانید برای آرام کردن معده برگ آن را مانند آدامس بجوید.
-در طب سنتی بابونه نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش دارد. در صورت داشتن نشانه‌های تهوع و استفراغ دو قاشق چای‌خوری بابونه خشک‌شده و یا یک قاشق غذاخوری گل بابونه تازه را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید. ده دقیقه بعد همراه با آب‌لیمو و عسل با آرامش بنوشید. به مدت سه روز، روزی چند بار این کار را تکرار کنید. اثرات شفابخش این گیاه دارویی را در خود مشاهده خواهید کرد.
-خاصیت دارویی موجود در موز به کاهش علائم اسهال یا استفراغ شما کمک می‌کند. چندتکه موز را در یک فنجان ماست خورد کنید. ۲ یا ۳ بار در روز بخورید. همچنین میتوانید چند موز رسیده را در سوپ بریزید.
– دوش آب ولرم بگیرید و بعدازآن یک عدد انار شیرین با آب انار و یا رب انار بخورید. در قرآن کریم از انار به‌عنوان یکی از میوه‌های بهشتی در کنار انگور، زیتون و خرما یادشده است. انار ترش در کاهش تهوع حین بارداری مفید می‌باشد؛ اما زیاده‌روی در خوردن آن نیز باعث ایجاد زخم و خراش در جداره داخلی روده‌ها می‌شود. همچنین در کتب طب سنتی انار شیرین در بهبود مشکلات معده و اسهال و استفراغ تأثیرات خوبی دارد. برای بهبود کم‌اشتهایی ناشی از تهوع رب انار بخورید. پیشینه تاریخی این میوه در درمان بیماری شما مؤثر است.
–جوشانده زیر را روزی ۳ استکان میل نمایید. یک لیوان آب سیب و یک لیوان آب‌زرشک به‌اضافه نصف لیوان آب‌لیمو شیرین و ۲۵۰ گرم شکر را باهم مخلوط کرده، خوب بجوشانید تا قوام آید. در درمان استفراغ مؤثر واقع می‌شود.
-از اثر ضد تهوع تمبر هندی استفاده کنید. تمبر هندی را در آب خیس کرده و آن را صاف‌کرده و با نبات بخورید.
-اگر غلبه صفرا و گرمی باعث تهوع شما شده باشد، سماق را با زیره و آب سرد مخلوط‌کنید و آن را مصرف نمایید. برای رفع تهوع و استفراغ شما مؤثر است. دقت کنید که سماق قرمز بهتر عمل می‌کند.
-در صورت ابتلا به استفراغ شدید شوید مصرف کنید. این گیاه دارویی را دم‌کرده و آهسته بنوشید.
-برای رفع تهوع خود خوردن مواد غذایی حاوی ویتامین B6 را در رژیم غذایی خود جای دهید. این ویتامین در مواد غذایی زیر موجود است: گردو، بادام‌زمینی، لوبیا سفید، نخودفرنگی، سویا، اسفناج، گوجه‌فرنگی، ذرت، گندم کامل، سبوس گندم، جگر، قلوه، گوشت گاو، میگو، بوقلمون، تخم‌مرغ، شیر، انگور، طالبی، آناناس، سیب، پرتقال، گلابی و هلو
-زرشک خاصیت ضد تهوع دارد؛ اما دقت کنید که در مصرف آن زیاده‌روی نکنید. مقدار ۲ گرم زرشک در طول روز، به مدت سه بار توصیه می‌شود.
-ازنظر طب سنتی میوه سنجد به خاطر طبیعت سرد و خشک آن، خاصیت ضد تهوع و صفرابر است.
-پودر سماق برای برطرف کردن حالت تهوع و رفع بی‌اشتهایی ناشی از استفراغ شما مؤثر است.
-۲۵ گرم ماده شفابخش زنجبیل را با ۵۰ گرم دانه‌های خوش‌بو هل کوبیده شده و ۵ گرم نمک مخلوط‌کنید. در یک لیوان آب جوش به مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف‌کرده و روزی دو تا سه بار نیم ساعت بعد از غذا میل کنید. این معجون شفابخش برای رفع تهوع شما مؤثر است.
-آب برنج مصرف کنید. وقتی برنج را می‌جوشانید، هنگام آبکش، آب آن را نگه‌دارید. برای درمان تهوع و استفراغ شما مؤثر است.
-برای درمان تهوع کودکان خود آب سیب و آب هویج استفاده کنید.
-برش‌های لیموی تازه را بو کنید. این کار می‌تواند احساس و حالت تهوع شمارا برطرف سازد. همچنین غذاهای مشابه لیمو، مانند غذاهای ترش و لیموترش گزینه‌های خوب برای سرکوب کردن حالت تهوع شما می‌باشد.
-کمپرس سرد در پشت گردن می‌تواند باعث بهبود حالت تهوع شود.
-طبق سفارش‌ها‌ی طب سنتی دمای مواد غذایی نقش مهمی در تهوع ایفا می‌کند. مصرف غذاهای خنک مانند سالاد، بستنی یخی تهوع شمارا کاهش می‌دهد و احساس بهتری پیدا می‌کنید.
-برخلاف تصور عموم، مصرف فلفل تند، به‌صورت یک دارو برای درمان تهوع عمل می‌کند.
-اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که قبل از غذا خوردن و یا به‌محض دیدن غذا استفراغ می‌کنید، آب‌غوره طبیعی (یک قاشق غذاخوری) یا یک قاشق مرباخوری رب غوره، قبل از غذا مصرف کنید.
-اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که موقع مسافرت دائماً دچار حالت تهوع می‌شوید، معده خود را تقویت کنید. همچنین دستور زیر نیز مؤثر می‌باشد: زیره، زنیان، سیاهدانه و آویشن را به نسبت مساوی و جداگانه آسیاب کنید و پس از هر غذا یک قاشق مرباخوری آن را میل کنید. سعی کنید آن را بدون آب میل کنید و اگر نیاز به آب بود با آب گرم میل کنید. روزی یک لیوان شربت عسل هم میل کنید.
درمان استفراغ طبق روایات
رسول خدا (ص) فرموده‌اند: هر کس آیه الکرسی را بشوید بنوشد دل‌پیچه او زدوده می‌شود؛ و آورده‌اند که خرما کرم‌های شکم را می‌کشد.
شربت امام رضا (علیه‌السلام) :
فصل زمستان شامل پوست هلیله زرد+شکر+مصطکی (از هرکدام ۲۰ گرم)+عسل
فصل بهار شامل پوست هلیله زرد+شکر+رازیانه (از هرکدام ۲۰ گرم)+ عسل
مخلوط مواد حاصل را به سه قسمت تقسیم کرده و در سه روز متوالی هرروز یک قسمت را ناشتا میل کنید. این مخلوط را سه نوبت در فصل سرما و سه نوبت در فصل گرما مصرف کنید. طبق روایات شربت امام رضا (علیه‌السلام) مزاج متعادل دارد و تقویت‌کننده معده، کبد و مغز می‌باشد. امام (علیه‌السلام) فرمودند: کسی که این دستور را اجرا کند در آن سال اصلاً مریض نخواهد شد مگر به مرض فوت.
راه‌های پیشگیری و کاهش اثرات تهوع و استفراغ ازنظر طب سنتی
هنگامی‌که احساس ناخوشایند حالت تهوع دارید، مهم‌ترین نکته رعایت در مورد نوشیدن و خوردنتان است. به‌منظور حفظ سلامتی و بهبودی از بیماری، نیاز به تغذیه مناسب دارید. برخی از مواد غذایی هستند که می‌تواند تهوع شمارا بدتر کند. همچنین برخی غذاهای دیگر وجود دارد که شما میتوانید با خیال راحت بخورید؛ تا به تسکین ناراحتی معده شما کمک کند. بهترین گزینه‌ها و نکات ضروری برای کاهش حالت تهوع شامل موارد زیر است:
-از خوردن رب، ترب‌ها، فلفل (زیاده‌روی)، ماهی سرخ‌کرده، برگ‌بو، قارچ، شنبلیله خودداری کنید.
– قبل از خوردن میوه‌ها و سبزیجات، آن‌ها را خوب بشویید. همچنین از مصرف میوه‌های خشک خودداری کنید.
-عادت کنید که هر لقمه را آن‌قدر بجوید که داخل دهان کاملاً تبدیل به مایع غلیظ شود و بعد آن را ببلعید. تا زمانی که لقمه قبلی را خوب نجویدهاید و نبلعیدهاید لقمه بعدی را آماده نکنید.
-آب و نوشیدنی وسط غذا نخورید.
-از خوردن غذاهای خام یا نپخته خودداری کنید.
– به علت از دست رفتن آب زیاد، ۸ تا ۱۰ لیوان آب در هرروز بنوشید.
– از مصرف شیر و محصولات لبنی به مدت چند روز خودداری کنید.
– استراحت و خواب کافی داشته باشید. برای بهبود سریع، مؤثر است.
– از نوشیدنی‌هایی که دارای مقدار زیادی اسید مثل آب‌پرتقال هستند، باید اجتناب کنید.
-نوشیدنی‌های کافئین‌دار و گازدار استفاده نکنید.
-وعده‌های غذایی پخته‌شده در خانه را به مدت چند هفته پس از بیماری مصرف کنید.
-در صورت مصرف الکل و سیگار، از مصرف آن در این دوران بپرهیزید.
-از کمپرس گرم یا کیسه آب گرم بر روی معده برای کاهش درد و گرفتگی استفاده کنید.
-از خوردن غذاهای فرآوری شده، غذاهای چرب و یا شور مانند دونات، شیرینی، همبرگر، چیپس، کنسرو، شیرینی، نان سفید، مواد غذایی سرخ‌شده و مواد غذایی مانده اجتناب نمایید.
– از خوردن مواد غذایی با بوی قوی و مواد غذایی تند دوری‌کنید.
–از بودن هوای سرد و تازه در اتاق خود مطمئن شوید اگر هوا کهنه باشد ممکن است شما دچار احساس تهوع بیشتری شوید.
– تا یک ساعت پس از هر وعده غذایی نخوابید. این روش تهوع شمارا کاهش می‌دهد.
– وعده‌های غذایی کوچک و مکرر داشته باشید.
-حدود شش ساعت بعد از آخرین باری که استفراغ داشته‌اید صبر کرده و پس‌ازآن مواد غذایی جامد مصرف کنید.
-از غذاهایی استفاده کنید که هضم آن آسان است؛ مانند سیب‌زمینی له‌شده، رشته‌فرنگی، برنج سفید
استفراغ را یک موضوع بی‌اهمیت ندانید
در صورت ادامه حالت تهوع و استفراغ و همچنین داشتن علائم هشداردهنده زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:
استفراغ بیش از سه بار در روز، طول کشیدن تهوع شما بیش از ۲ روز، داشتن احساس ضعف، داشتن درد شکم، داشتن یک دمای بالا، عدم داشتن ادرار برای مدت ۸ ساعت، تاری دید، غش، گیجی، درد قفسه سینه، بوی مدفوع در استفراغ، از دست دادن وزن غیرقابل توضیح همراه با تهوع و استفراغ، استفراغ همراه با سردرد شدید
درصورتی‌که درمان را جدی نگیرید، احتمال از دست دادن آب بدنتان وجود دارد. همچنین توجه به این نکته ضروری است در بسیاری از موارد تهوع نشانه بیماری خاصی است که در صورت بروز تهوع نباید به‌صورت خودسرانه دارو مصرف کنید و برای بررسی علت آن و درمان اصولی به پزشک مراجعه کنید.
با تشکر از شما دوست گرامی
در صورت تمایل به تهیه عرقیحات گیاهی میتوانید به
فروشگاه اینترنتی عرقیجات گیاهی کاکوتی مراجعه نماید و خرید خود را در کوتاه ترین زمان ممکن ثبت نمایید . برای دانلود اپلیکیشن اندروید کاکوتی اینجا کلیک کنید
