سیاه دانه گیاهی است بومی جنوب اروپا، خاورمیانه و جنوب غربی آسیا. این گیاه به نام‌های دیگری همچون زیره سیاه، گشنیز رومی، سیاه تخمه، سنوخ سیاه، کمون اسود، شونیز، شونوز و کمون هندی نیز معروف است. این گل شفا بخش، دارای قدمتی هزار ساله است. بیش از ۲۰۰۰ سال است که مردم از این دانه برای تهیه دارو استفاده می‌کنند، به طوری که آثاری از آن در مقبره‌ی پادشاهان مصر کشف شده است. این گیاه در مدت یک سال بالغ می‌گردد و محل رشد آن در اروپای شرقی، غرب آسیا، بلغارستان، رومانی، قبرس، عراق، ترکیه و ایران است. امروزه در کشورهای دیگری از اروپا و آسیا نیز این گیاه را پرورش می‌دهند. گل‌های گیاه سیاه دانه ظریف و معمولا به رنگ آبی، سفید کمرنگ و دارای پنج الی ده برگ است. میوه گیاه سیاه دانه، یک کپسول بزرگ و متورم است که در داخل آن تعداد زیادی بذر یا دانه وجود دارد که از این دانه‌ها به عنوان دارو یا ادویه استفاده می‌شود.
از مشتقات دانه سیاه دانه می‌توان به روغن آن اشاره نمود. روغن سیاه دانه هزاران سال است که کاربردهای دارویی وخوراکی دارد و حتی از آن در تهیه لوازم آرایشی و بهداشتی نیز استفاده می‌شود. روغن سیاه دانه با دارا بودن خواص و ترکیبات موثر در خود، موجب تسکین و کاهش التهابات خواهد شد و به همین خاطر، در طب سنتی از این روغن به عنوان آسپرین یا ایبوپروفن استفاده می‌گردد. همچنین روغن سیاه دانه در حفاظت سلول‌ها در برابر آسیب نقش موثری دارد. ماده اصلی موجود در روغن سیاه دانه تیموکینون است. تیموکینون دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی، ضد باکتریایی و ضد سرطان است. همچنین این روغن سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع مانند اسید لینولئیک، اسید اولئیک و برخی اسیدهای چرب اشباع است. اسید لینولئیک از اسیدهای چرب مورد نیاز بدن است.
در روغن سیاه دانه ترکیبات شیمیایی موثری وجود دارد که از مهمترین آنها می‌توان به اسیدهای لینولئیک، اسید اولئیک و پالمیتیک ترانس، آنتول، پارا، سیمن، لیموئن و کارون اشاره نمود.
طبع و مزاج روغن سیاه دانه
بر طبق منابع ذکر شده در طب سنتی، طبع روغن سیاه دانه گرم است و استفاده از آن به افراد دارای طبع سرد توصیه می‌گردد. بهترین زمان اثربخشی روغن سیاه دانه، هنگام صبحانه است و بهتر است مقدار مصرفی این روغن، یک الی دو گرم در روز باشد.
مصلح روغن سیاه دانه
مصلح روغن سیاه دانه، روغن کتیرای خوراکی می‌باشد.
طرز تهیه روغن سیاه دانه در منزل
تهیه روغن سیاه دانه به راحتی در منزل امکان پذیر است و نیاز به ابزار و روش‌های پیچیده‌ای ندارد. دو روش برای تهیه این روغن وجود دارد که در روش اول به ۴ مثقال دانه سیاه دانه و ۲۱ مثقال مغز بادام نیاز داریم. ابتدا مواد را به خوبی کوبیده تا له شوند. ترکیب حاصل شده را در داخل پارچه‌ای بریزید و آن را تحت فشار زیادی قرار دهید تا روغن دانه سیاه دانه از آن استخراج شود. در روش دوم به ۱۵۰ گرم دانه سیاه دانه و یک لیتر آب نیاز داریم. سیاه دانه را در یک لیتر آب بجوشانید. اجازه دهید که میزان آب، نصف شود. حالا محتویات داخل ظرف را از صافی عبور دهید. ترکیب به دست آمده را با روغن کنجد یا روغن زیتون مخلوط کنید و آن را حرارت دهید. حرارت باید در حدی باشد که مواد بجوشد و باقی مانده‌ی آب آن کاملا تبخیر شود. روغنی که از این ترکیب باقی می‌ماند، روغن سیاه دانه است.
آشنایی با خواص درمانی روغن سیاه دانه در طب سنتی
- یکی از خواص درمانی روغن سیاه دانه در طب سنتی، کاهش فشار خون بالا می‌باشد. برای کسب نتایج مثبت، کافیست از این روغن به طور روزانه و مرتب به مدت دو ماه استفاده گردد. افراد دارای فشار خون حاد باید تحت نظر پزشک و استفاده از داروهای شیمیایی قرار گیرند.
- کاهش کلسترول بالا، از دیگر خواص درمانی روغن سیاه دانه در طب سنتی می‌باشد. این روغن به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب مفید در خود مانند لینولئیک اسید و اولئیک اسید، در حفظ کلسترول خون موثر بوده و کلسترول بد را کاهش می‌دهد. مقدار اسیدهای چرب موجود در این گیاه، بستگی به محل رشد این گیاه دارد.
- برای درمان آرتروز مفصلی، از خواص روغن سیاه دانه غافل نشوید. این روغن دارای خواص ضد التهابی است و مصرف خوراکی آن در کاهش علائم التهابی این عارضه بسیار موثر است. تحقیقات به عمل آمده در سال ۲۰۱۶ حاکی از آن است که مصرف روزانه یک عدد کپسول روغن سیاه دانه، به مدت یک ماه، در کاهش التهاب موجود در خون و تعداد مفاصل متورم بسیار کارآمد است.
- اگر از مشکل آسم و عوارض ناشی از آن رنج می‌برید، روغن سیاه دانه، یک گزینه عالی برای این بیماری می‌باشد. روغن سیاه دانه با داشتن خاصیت ضدالتهابی در بهبود علائم آسم نقش موثری دارد. کاهش التهابات دستگاه تنفسی در کاهش علائم بیماری برونشیت و درمان سینوزیت نیز موثر است.
- ترکیبات و عناصر مفید در روغن سیاه دانه در کاهش درد معده، انقباض دردناک شکم، کاهش گازهای معده، نفخ و پیشگیری از زخم معده بسیار موثر است.
- اگر از مشکل دل پیچه و عوارض ناشی از آن رنج می‌برید، مصرف روغن سیاه دانه را فراموش نکنید.
- تحقیقات آزمایشگاهی حاکی از آن است که ترکیبات شیمیایی تیموکینون در کاهش رشد غده‌های سرطانی بسیار کارآمد است. روغن سیاه دانه باعث کاهش آسیب بافت‌های بدن در مقابل اثرات شیمی درمانی می‌گردد. مصرف موضعی روغن سیاه دانه به صورت مداوم، در مبارزه علیه سرطان پوست بسیار موثر است.
- توصیه طب سنتی برای پیشگیری از انواع دیابت، استفاده از روغن سیاه دانه است. با قرار دادن روغن سیاه دانه در رژیم غذایی از ابتلا به دیابت نوع ۱و۲ پیشگیری کنید. این روغن با افزایش پایداری گلوکز، دارای تاثیرگذاری به اندازه داروی متفورمین می‌باشد با این تفاوت که مصرف داروی متفورمین عوارضی مانند نفخ، اسهال، تجمع گاز معده و سردرد به دنبال دارد، در صورتی که روغن سیاه دانه چنین عوارضی ندارد. مصرف روزانه دو گرم از این روغن باعث تنظیم سطح قند خون و کاهش هموگلوبین گلیکوزیه می‌گردد. همچنین این روغن باعث افزایش سلول بتا شده و کاهش مقاومت به انسولین را به دنبال دارد.
- استفاده موضعی از روغن سیاه دانه از التهاب و ورم مفاصل کاسته و در درمان روماتیسم مفصلی که یک بیماری مفصلی است، بسیار مثمرثمر عمل می‌کند.
- در طب سنتی برای درمان اسهال مصرف یک قاشق غذاخوری روغن سیاه دانه به همراه نصف استکان عصاره تره تیزک، توصیه می‌شود. بهتر است مصرف این دارو پس از صرف غذا و در سه وعده انجام شود.
- در طب سنتی از روغن سیاه دانه به عنوان داروی ضد تشنج یاد شده است. بر طبق تحقیقات صورت گرفته، بیماری‌هایی نظیر تشنج و صرع که در مقابل داروهای مدرن مقاوم هستند، با مصرف روغن سیاه دانه به راحتی قابل درمان می‌باشند.
- برای پیشگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ، از روغن سیاه دانه به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی استفاده نمایید. تحقیقات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که مصرف این روغن دارای عوارض بسیار کمی می‌باشد.
- از دیگر خواص درمانی روغن سیاه دانه در طب سنتی می‌توان به کاهش سردرد و میگرن اشاره نمود. در طب سنتی مصرف نصف قاشق غذاخوری روغن سیاه دانه به همراه نصف قاشق انیسون و سه عدد میخک کوبیده شده توصیه می‌گردد. به این صورت که ابتدا سه مواد را با یکدیگر ترکیب نموده و در یک لیوان شیر میجوشانیم و مورد استفاده قرار می‌دهیم.
- کابرد دیگر روغن سیاه دانه در طب سنتی، تقویت قوای جنسی است. توصیه می‌گردد مقداری از این روغن را بر روی کمر پوشش و ماساژ دهید. این روش باعث تمدد اعصاب شده و در تقویت قوای جنسی بسیار موثر است.
آشنایی با خواص درمانی روغن سیاه دانه برای مو
- یکی از خواص درمانی روغن سیاه دانه، کاهش ریزش مو است. همانطور که می‌دانیم ریزش مو به دلیل ضعیف شدن فولیکول‌های مو رخ می‌دهد. استفاده از روغن سیاه دانه باعث افزایش گردش خون در پوست سر، تقویت و تغذیه ریشه مو می‌گردد. برای استفاده کافیست، مقدار چند قطره از روغن سیاه دانه را به پوست سر و موهای خود پوشش دهید و با کمک انگشتان کمی ماساژ دهید تا کاملا جذب پوست گردد.
- برای رفع خشکی و شکنندگی مو از روغن سیاه دانه به دلیل دارا بودن خاصیت آبرسانی کمک بگیرید. مصرف روغن سیاه دانه باعث آبرسانی پوست سر و ساقه مو شده و به آن نرمی و درخشندگی می‌بخشد.
آشنایی با خواص درمانی روغن سیاه دانه برای پوست
- روغن سیاه دانه با دارا بودن خاصیت ضد باکتریایی، از فعالیت باکتری‌های سطح پوست پیشگیری کرده و بدین ترتیب در درمان این جوش و آکنه بسیار مثمرثمر عمل می‌کند. تحقیقات حاکی از آن است که مصرف مداوم از لوسیون‌های حاوی روغن سیاه دانه، باعث کاهش و درمان جوش و آکنه پس از دو ماه می‌گردد.
- یک روش طبیعی و خانگی برای درمان بیماری پوستی پسوریازیس، استفاده از روغن سیاه دانه است. اختلال در چرخه طبیعی رشد سلولی پوست، علت بروز این بیماری پوستی است. برای رفع این مشکل کافیست از روغن سیاه دانه به صورت موضعی استفاده گردد.
- برای کاهش و درمان اگزما و خشکی پوست، استفاده از روغن سیاه دانه یک گزینه عالی است. شما عزیزان با ترکیب روغن سیاه دانه با مرطوب کننده‌های بدن، به رطوبت و آبرسانی پوست خود کمک شایانی خواهید نمود، زیرا آبرسانی پوست از پوست در مقابل اگزما و خشکی پیشگیری می‌کند.
- ترمیم زخم، از دیگر خواص درمانی روغن سیاه دانه در طب سنتی می‌باشد. روغن سیاه دانه با دارا بودن خاصیت ضدالتهابی و ضد باکتریایی در کاهش التهابات پوستی و از بین بردن باکتری‌های زخم، بسیار موثر است. مصرف روغن سیاه دانه باعث ترمیم سلول‌های آسیب دیده و افزایش تولید سلول‌های جدید و سالم می‌گردد.
- ویتیلیگو، یک نوع اختلال پوستی است که در آن پوست دچار کاهش رنگدانه‌های پوست می‌گردد. این اختلال پوستی باعث ایجاد مشکلات روانی در اکثر بیماران مبتلا می‌شود. مطالعات حاکی از آن است که مصرف خوراکی و موضعی از روغن سیاه دانه به کاهش ضایعات این بیماری پوستی کمک چشمگیری می‌کند.
- از دیگر فواید روغن سیاه دانه می‌توان به رفع لک‌های پوستی اشاره نمود. شما عزیزان برای رفع این عارضه میتوانید از ماسک روغن سیاه دانه به همراه آب پرتقال استفاده کنید. پرتقال به دلیل غنی بودن از ویتامین C و دارا بودن خاصیت کلاژن سازی، از ایجاد چین و چروک و پیری زودرس پیشگیری می‌کند. برای تهیه این ماسک خانگی به یک قاشق چایخوری روغن سیاه دانه و یک فنجان آب پرتقال نیاز داریم. روغن را در آب پرتقال حل کنید و با کمک یک تکه پنبه آن را بر روی پوست تمیز خود که قبلا با شوینده مناسب شسته و خشک کرده‌اید، پوشش دهید. اجازه دهید ماسک برای مدت زمان یک ربع الی بیست دقیقه باقی بماند و سپس با آب ولرم شستشو دهید.
روش مصرف روغن سیاه دانه به چه صورت است؟
- میزان و نحوه مصرف روغن سیاه دانه برای بیماری‌های مختلف متفاوت است. برای مثال، مصرف خوراکی برای افراد دارای طبع سرد، ۸ گرم و برای افراد دارای طبع گرم، به میزان ۲ گرم می‌باشد.
- ماساژ دادن روغن سیاه دانه بر روی شقیقه‌ها در کاهش سردرد و میگرن موثر است.
- ماساژ روغن سیاه دانه بر روی سینه در بهبود مشکلات تنفسی بسیار موثر است و تنفس را راحت می‌کند.
- مصرف چند قطره روغن سیاه دانه به همراه ماست در درمان اسهال موثر است.
به چه نکاتی در زمان مصرف روغن سیاه دانه توجه کنیم؟
- مصرف همزمان روغن سیاه دانه با داروهایی نظیر متوپرولول و وارفارین، موجب افزایش تاثیرگذاری این داروها می‌گردد.
- در مصرف بیش از حد روغن سیاه دانه جانب احتیاط را رعایت کنید. اگر چه مصرف این روغن در بهبود عملکرد کبد تاثیرگذار است اما مصرف بیش از اندازه، مشکلاتی را به همراه دارد.
- افراد دارای پوست حساس، ممکن است با مصرف موضعی این روغن دچار حساسیت‌های آلرژیک مانند تورم، قرمزی، التهاب و خارش شوند. بنابراین این افراد قبل از استفاده مقداری از این روغن را بر روی پوست داخل آرنج امتحان کند و در صورت نداشتن هیچ گونه حساسیتی از آن برای نقاط مورد نظر استفاده نمایند.
با تشکر از شما دوست گرامی
در صورت تمایل به تهیه عرقیحات گیاهی میتوانید به
فروشگاه اینترنتی عرقیجات گیاهی کاکوتی مراجعه نماید و خرید خود را در کوتاه ترین زمان ممکن ثبت نمایید . برای دانلود اپلیکیشن اندروید کاکوتی اینجا کلیک کنید