بیماری را که در آن تعداد گلبول‌های قرمز در واحد حجم افزایش می‌یابد، غلظت خون می‌نامند. این بیماری همانند بقیه بیماری‌ها علائم و عوارض خاص خود را دارد و برای کنترل و درمان این بیماری تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی لازم است. همچنین طب سنتی راهکارهای برای درمان این بیماری دارد که در این متن توضیح داده می‌شود.
حتما شما هم با رفتن به آزمایشگاه و دیدن خون خود در شیشه مخصوص خون در صورتی که تیره باشد می‌گویید خونم تیره است پس غلیظ شده و بیشتر افراد نیز در ابتدا به فکر حجامت می‌افتند که با حجامت این خون غلیظ را از بدن خارج کنند. ما در این مطلب در ارتباط با خون غلیظ صحبت می‌کنیم و تفاوت آن با خون تیره را می‌گوییم.
غلظت خون چیست؟
گلبول‌های قرمز خون سلول‌هایی هستند که وظیفه اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن را به عهده دارد. بیشتر سلول‌های خون را گلبول‌های قرمز تشکیل می‌دهند. آن‌ها اکسیژن را به تمامی بدن می‌رسانند. لذا حجم اصلی آن‌ها را هموگلوبین ) پروتئین حمل کننده اکسیژن (تشکیل می‌دهد. تعداد گلبول‌های قرمز خون بر اساس سن و جنس افراد متفاوت است. آقایان گلبول‌های قرمز بیشتری از خانم‌ها دارند و نوزادان تازه متولد شده اغلب گلبول قرمز بیشتری از بزرگسالان دارند. بیماری را که در آن تعداد گلبول‌های قرمز در واحد حجم افزایش می‌یابد، غلظت خون می‌نامند.) زمانی که اکسیژن کافی به علل مختلف در اختیار سلول‌های بدن قرار نمی‌گیرد، برای جبران آن تعداد زیادتری گلبول قرمز ساخته می شودکه این امر سبب غلیظ شدن خون می‌گردد. (
میزان هموگلوبین خون در زنان باید بین ۱۲ تا ۱۴ گرم در دسی لیتر و در مردان بین ۱۴ تا ۱۶ گرم در دسی لیتر باشد و اگر این عدد در زنان از ۱۶ و در مردان از ۱۸ بالاتر برود، بیماری غلظت خون محسوب می‌شود. علت بالا بودن میزان هموگلوبین در خون مردان نسبت به زنان این است که بعد از سن بلوغ، وجود هورمون‌هایی در مردان تحریکاتی در سیستم خونسازی بدن ایجاد می‌کند که موجب می‌شود میزان غلظت خون در مردان دو گرم نسبت به زنان بالاتر رود. سن شیوع این عارضه بالای چهل سال بوده و در آقایان شایع‌تر است. بسیاری از افراد هنگام خون دادن، خون روشن را دلیل بر رقت آن و خون تیره را دلیل بر غلظت آن می‌دانند، در حالی که این تصور اشتباه است، زیرا نمی‌توان غلظت خون را از طریق چشم غیر مسلح
تشخیص داد. هیچ گاه تیره بودن خون دلیل بر غلظت آن نیست، چون خونی که از فرد گرفته می‌شود از ورید است و خون وریدی به دلیل کمبود اکسیژن اغلب تیره است. با انجام آزمایش خون (CBC) و سنجش میزان هموگلوبین، پزشک می‌تواند به عارضه غلظت خون پی ببرد. هرگاه میزان هموگلوبین خون ) درصد گلبول قرمز خون (از حد معمول بالاتر برود، غلظت خون رخ می‌دهد.
انواع بیماری غلظت خون
بیماری غلظت خون حقیقی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود که در بیماری غلظت خون اولیه، تولید گلبول‌های قرمز خون توسط سیستم خونساز بدن به صورت خودکار بالاست و در غلظت خون ثانویه، سیستم خونساز بدن سالم است ولی بیماری‌هایی مانند بیماری‌های مزمن ریوی، کلیوی و قلبی و یا تومورها وجود دارد می‌توانند موجب بروز غلظت خون بالا شوند. کمتر از ۱۰ درصد علل بروز این بیماری، داشتن زمینه ارثی است. غلظت خون کاذب در تمام سنین وجود دارد اما غلظت خون اولیه بیشتر در سنین میانسالی و غلظت خون ثانویه در سنین بالا بروز پیدا می‌کند. در بسیاری از موارد غلظت خون تشخیص داده شده، افزایش غلظت خون به صورت کاذب است به این معنا که میزان هموگلوبین خون مناسب است ولی به دلایلی مانند کم آبی بدن در آزمایش این مقدار بالا نشان داده می‌شود.
علائم بیماری غلظت خون
• سرخ شدن صورت ) برافروختگی پوست صورت (
• تیرگی رنگ لب به ویژه هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی
• اختلالات تنفسی مثل تنگی نفس
• اختلالات هوشیاری، منگی، خواب آلودگی وسردردهای غیر طبیعی
• اختلالات بینایی مثل تاری دید
• ضعف و بی حالی
• خارش بدن به ویژه بعد از دوش گرفتن با آب گرم
• برجستگی وریدهای چشم
• گزگز دست وپا
با دیدن این علایم می‌توان به احتمال بالا رفتن غلظت خون مشکوک شد ولی همان طور که قبلاً گفته شد تشخیص نهایی با آزمایش‌هایی مثل CBC و سنجش میزان هموگلوبین امکان پذیر است.
عوارض بیماری غلظت خون
• غلظت خون در بدن باعث کند شدن حرکت خون در قلب و رگ‌ها می‌شود که با گرفتگی اندام
هایی نظیر دست و پا، موجب سکته مغزی یا قلبی خواهد شد.
• افزایش غلظت خون در افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی، باعث آمبولی ) انسداد جریان خون(
ریه می‌شود.
• زخم معده، دردهای استخوانی و در مراحل بعد نقرس و سنگ کلیوی می‌تواند بروز کند.
• فشار خون بالا
• خونریزی بینی
• بزرگی کبد و طحال
چه عواملی باعث غلظت خون می‌شوند؟
بخشی از علت ابتلا به مشکل غلظت خون، زمینه‌های ارثی و مادرزادی است ۵) تا ۱۰ درصد موارد (. ولی بیشترین علت ابتلا به غلظت خون، وجود بیماری‌های ریوی و قلبی است که باعث کاهش اکسیژن در بدن می‌شوند. زمانی که اکسیژن کافی به بدن نرسد، برای جبران این کمبود، گلبول قرمز بیشتری در بدن ساخته می‌شود و این امر باعث افزایش غلظت خون در رگ‌ها می‌شود. با کمبود اکسیژن در بدن، هورمونی به نام اریتروپویتین از کلیه ترشح می‌شود که این هورمون، مغز استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک می‌کند تا بتواند کمبود اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن را با افزایش گلبول قرمز جبران کند. اغلب افراد ساکن در مکان‌هایی نظیر کوهستان و ارتفاعات و یا مکان‌های دچار آلودگی هوا، به دلیل کمبود اکسیژن، دچار بیماری غلظت خون می‌شوند. (به علت سازش طبیعی بدن با شرایط محیطی (استرس و تنش‌های عصبی هم عامل بروز غلظت خون هستند. استرس و فشارهای روانی سبب افزایش ترشح آدرنالین و در نتیجه بروز انقباضات عروقی می‌شوند، بدین ترتیب پلاسمای خون به خارج عروق نشت کرده و نسبت آن به گلبول قرمز کاهش می‌یابد. تعریق و اسهال‌های شدید از علل بروز غلظت خون کاذب هستند. یکی دیگر از علل مهم غلظت خون، کشیدن سیگار است. با مصرف سیگار، اکسیژن رسانی به خون کم شده و غلظت خون ثانویه ایجاد می‌شود.
در برخی افراد به طور ارثی، هموگلوبین خون به راحتی اکسیژن را به بافت‌ها تحویل نمی‌دهد که در واقع به آن هموگلوبین غیرطبیعی گفته می‌شود که جزء علل نادر غلظت خون محسوب می‌شود بیماری مغز استخوان، تومورهای بدخیم کلیوی و کبدی در بزرگسالان، تومورهای مخچه ای در کودکان، فیبروم های رحمی در زنان، کیست‌های متعدد کلیه، سنگ کلیه و انسداد مجاری ادراری نیز می‌توانند باعث ایجاد غلظت خون شوند. زیاده روی در خوردن غذاهای چرب و سرشار از گوشت قرمز و چربی‌های جامد نیز در ایجاد غلظت خون بی تأثیر نیستند.
راههای کلی درمان بیماری غلظت خون
۱٫ تشخیص و درمان بیماری اولیه که باعث ایجاد غلظت خون شده: از آنجایی که گاهی غلظت خون به دنبال یک بیماری اولیه ایجاد می‌شود، در اولین قدم باید بیماری اولیه تشخیص و درمان گردد.
۲٫ مهم‌ترین اقدام بعدی، عدم استعمال هرگونه دخانیات و همچنین دوری از محیط‌های آلوده و قرار نگرفتن در معرض آلودگی هوا است.
۳٫ برای درمان غلظت خون کاذب نوشیدن فراوان مایعات ۸ لیوان آب و یا سایر مایعات در روز ضروری است.
۴٫ جهت درمان غلظت خون اولیه از خونگیری (اهداء خون ویا حجامت) و داروها مثل آسپرین استفاده می‌شود. البته خون دادن باید با احتیاط انجام شود و حتماً قبل از این کار باید مایعات زیاد مصرف کنید و مدتی رژیم غذایی را رعایت کنید تا دچار مشکلات کاهش حجم ناگهانی مایعات بدن یا همان شوک هیپوولمیک نشوید، این حالت در کسانی که غلظت خون دارند شایع تر است. ولی در حجامت چون حجم خونی که از بدن خارج می‌شود خیلی کم است مشکل خاصی هم بوجود نمی‌آورد.
۵٫ در نهایت دردرمان غلظت خون ثانویه باید بیماری‌های زمینه ای که موجب بروز غلظت خون شده است، برطرف شود.
رژیم غذایی مناسب برای کاهش غلظت خون
۱٫ پزشکان معتقدند با نوشیدن آب کافی، غلظت خون در حد متعادل باقی می‌ماند و مشکلاتی مانند لخته شدن خون که عاملی در بروز سکته قلبی است، بروز نمی‌کند، زیرا کم آبی باعث افزایش غلظت خون شده و گردش خون را دچار اشکال می‌کند. در نتیجه برای کاهش میزان هموگلوبین خون مایعات زیاد بنوشید و از کم آب شدن بدن خود جلوگیری کنید. مبتلایان به غلظت خون لازم است به میزان هموگلوبین خون خود توجه کنند، چون غلظت بالای خون می‌تواند عروق کوچک را مسدود کند و موجب ابتلای فرد به سکته‌های قلبی و مغزی شود.
۲٫ به طور کلی میوه‌ها و سبزی‌ها، به علت دارا بودن ویتامین C و فیبرهای محلول و نامحلول، باعث کاهش غلظت خون، کاهش میزان فیبرینوژن (پروتئینی که تبدیل به لخته خون می‌شود) و کاهش فشار خون می‌شوند. به همین علت افرادی که گیاه خوارند، نه تنها احتمال ابتلا به سرطان روده ای بزرگ را از خود دور کرده‌اند، بلکه دارای خون رقیق‌تر و فشارخون و فیبرونوژن پایین تری نسبت به افراد هم سن و سال خود هستند.
۳٫ برای کاهش لخته شدن خون از روغن جامد، روغن نارگیل، چربی‌های حیوانی، گوشت قرمز، دل، قلوه، مغز، پیه گاو و گوسفند به مقدار خیلی کم مصرف کنید و به جای آن از لبنیات کم چرب، ماهی، سبزی و میوه فروان استفاده کنید.
راهکارهای طب سنتی در درمان بیماری غلظت خون
در طب سنتی افزایش سودا در بدن باعث افزایش غلظت خون می‌شود. مصرف انواع گوشت، دل، جگر، کباب، کله پاچه، عدسی و … نیز می‌تواند باعث غلظت خون شود. به افرادی که غلظت خون دارند توصیه می‌شود از مصرف غذاهای پرادویه خودداری کنند. غذاهای با طبع‌سرد می‌توانند در کاهش غلظت خون مؤثر باشد. عرق کاسنی، شنبلیله، ریواس، کدوی سبز، دمنوش چای‌سبز، چای کوهی و چای‌ترش گیاهان دارویی هستند که به کاهش غلظت خون کمک کنند. همچنین مصرف میوه‌هایی مثل آلبالو، انار و رب‌انار، توت سیاه، تمشک، عناب، لیموی تازه، موز، کیوی، زرشک تازه (بهتر است زرشک تازه به صورت دمنوش مصرف شود) در کاهش غلظت خون مؤثر هستند. نکته مهم اینجاست که ماده ای به نام سالیسیلات (Salicylates) یک نوع رقیق کننده خون است که مانع جذب ویتامین K در بدن می‌شود. ویتامین K نقش مهمی در لخته شدن خون در بدن دارد. مواد غذایی شامل این ماده هستند که باعث کاهش غلظت خون می‌شوند. گیاهانی مثل پودر کالری، پاپریکا (نوعی فلفل)، زنجبیل، دارچین، شوید، آویشن، مرزنگوش، زردچوبه، ریشه شیرین بیان، کلم، نعناع، سیر، پیاز، روغن زیتون، کلم بروکلی، کاهو و همچنین میوه‌های مثل کشمش، آلو، گیلاس، زغال اخته، انگور، توت فرنگی، نارنگی و پرتقال سرشار از سالیسیلات هستند. در ادامه بعضی از این موارد توضیح داده می‌شود.
کیوی
کیوی مانند قرص آسپرین موجب رقیق شدن خون شده و از ایجاد پلاک در خون جلوگیری می‌کند و همچنین از غلظت خون می‌کاهد و از تنگ شدن عروق و بروز انواع سکته‌ها جلوگیری می‌کند.
چای کوهی
چای کوهی برای رقیق شدن خون مفید است. اما این گیاه در صورت مصرف با برخی داروها به حد خطرناکی باعث رقیق شدن خون می‌شود. پس باید در مصرف آن دقت کنید.
چای سبز
چای سبز در کنار اینکه به کاهش وزن شما کمک می‌کند، خون شما را هم رقیق می‌کند. ترکیب EGCG چای سبز دیواره رگ‌ها را نرم و انعطاف پذیر کرده و جریان گردش خون را هم منظم می‌کند.
دارچین
برای درمان غلظت خون از دارچین استفاده کنید. این ادویه رقیق کننده خون است و می‌تواند گردش خون را افزایش دهد.
شوید
اگر چه این گیاه به عنوان رقیق کننده چندان مطرح نیست اما مصرف زیاد آن همزمان با برخی داروها می‌تواند واکنش ایجاد کند.
سیر
سیر در کنار هزاران فایده ای که برای سلامتی دارد به درمان غلظت خون هم کمک می‌کند. زمانی که سیر خام می‌خورید، خون شما رقیق شده و در نتیجه جریان خون راحت تر می‌شود. سیر اکسید نیتریک تولید کرده و رگهای خونی را هم باز می‌کند.
پیاز
پیاز (پیاز سفید شیرین) به صورت خام احتمال سکته‌های مغزی ناشی از لخته شدن خون یا خونریزی‌های ناشی از پاره شدن رگهای مغزی را به نحو چشمگیری کاهش می‌دهد.
ریشه شیرین بیان
برای درمان غلظت خون و رقیق کردن خون میتوانید از ریشه شیرین بیان استفاده کنید.
دستورات طب سنتی در درمان غلظت خون
• شربت گیاه قفیر یکی از بهترین شربت های درمان کننده غلظت خون است. جهت درمان غلظت خون با شربت قفیر روزی سه بار هر بار ۴ قاشق غذاخوری شربت قفیر در یک استکان آب حل کرده و میل کنید.
• عناب را همراه با چای ترش و زرشک (برای گرم مزاج‌ها) یا سکنجبین (برای سرد مزاج‌ها) دم کرده و هر روز یک لیوان میل کنید.
• عناب همراه با چای ترش و زرشک کوهی و کاسنی دم کرده و بعد از ولرم شدن با عسل مخلوط کنید و هر روز میل کنید.
• ۱۰ عدد عناب را همرا با ۱ قاشق غذاخوری آویشن در یک لیتر آبجوش دم کرده و روزی چند بار میل کنید.
• یک استکان از عرق‌هایی مانند؛ آویشن، بومادران، کاکل ذرت، دم گیلاس، گزنه و امثال آن برای درمان غلظت خون در طی روز میل شود.
• شربت آبلیمو را با خاکشیر و عسل تهیه کرده و هر روز صبح ناشتا یک لیوان میل کنید.
• ۳ استکان آبغوره خانگی را با ۲ استکان رب انار مخلوط کرده و هر روز دو سه قاشق آن را با کمی آب رقیق کرده و بنوشید.
• یک لیوان مخلوطی از آب سیب با آب هنداونه و آب لیمو شیرین یا آب پرتقال میخوش یا آب گریپ فوروت را باهم مخلوط کرده هر شب قبل از خواب میل کنند.
• یک استکان آب سبزی خرفه یا حدود ۵۰ گرم سبزی خرفه تازه هر شب قبل از خواب میل کنند.
نسخه دکتر خیر اندیش برای درمان غلظت خون
٫۱ خوردن گس مزه‌ها مثل انار، آب زرشک و آب کیوی
۲ ٫خوردن سرکنجبین
۳ ٫پیاده روی
۴ ٫انجام حجامت عام ۲ تا ۳ مرحله هر ماه یک بار
با تشکر از شما دوست گرامی
در صورت تمایل به تهیه عرقیحات گیاهی میتوانید به
فروشگاه اینترنتی عرقیجات گیاهی کاکوتی مراجعه نماید و خرید خود را در کوتاه ترین زمان ممکن ثبت نمایید . برای دانلود اپلیکیشن اندروید کاکوتی اینجا کلیک کنید
