عرق نعنا
همه ما یا حداقل خیلی از ما وقتی دل درد و دل پیچه داریم، میرویم سراغ نسخه مادربزرگها: «ننه! عرق نعناع بخور.» تاثیر این نسخه از لحاظ علمی هم ثابت شده اما باید بدانید نعناع هم ممكن است ایجاد حساسیت کند و بهتر است هر روز از این گیاه استفاده نشود و در صورت مصرف، همراه با غذا خورده شود.
معرفی
فرآیند تولید عرق نعناع چگونه است؟
از هر گیاهی مانند برگ نعناع، بیدمشک، ریحان، گل محمدی یا زیره که دارای رایحه و اسانس باشد، می توان عرقیات گیاهی تولید کرد. برای تولید عرق گیاهی، ابتدا آب و ماده معطر که همان گیاه باشد، می جوشانند. پس از تبخیر آب، عملیات سرد کردن بخار و تقطیر به صورت سنتی یا صنعتی انجام می شود و مایعی که با تقطیر به دست آمده ، همان آب معطری است که ما ایرانی ها به آنها عرق گیاهی می گوییم. طی فرآیند تبخیر و تقطیر، اسانس و رایحه گیاه داخل مولکول های آب نفوذ می کند و در اصطلاح علمی، آب معطر مقطر تولید می شود. این آب های معطر مقطر، علاوه بر طعم و رایحه خوبشان، خواصی هم برای بدن دارند. ما ایرانی ها معمولا فقط به مایعی که از گلبرگ های گل محمدی تهیه می شود، «گلاب» می گوییم و سایر آب های معطر مقطر را «عرق گیاهی» یا «طبی» می نامیم. مفهوم عبارت «دو آتشه» که روی برخی از عرقیات گیاهی درج می شود، چیست؟اگر میزان گیاه نسبت به حجم آب بیشتر باشد و رایحه و اسانس بیشتری در مولکول های تقطیرشده آب جمع شوند، اصطلاح «دو آتشه» را برای عرق گیاهی به کار می برند. عرقدو آتشه، همان عرق اشباع شده یا با عطر بسیار غلیظ است. مثلا میزان برگ نعناعی که برای تولید یک شیشه عرق نعناع دو آتشه استفاده می شود، بسیار بیشتر از برگ نعناعی است که برای تولید یک ظرف عرق نعناع معمولی به کار می رود.پس خاصیت عرق های دو آتشه از انواع معمولی شان بیشتر است؟دقیقا همین طور است. از آنجا که ماده موثر در عرقیات گیاهی، اسانس و رایحه موجود در آنهاست، هرچه عرق گیاهی بوی بیشتری داشته باشد، یعنی اسانس بیشتری در مولکول های آب وجود دارد و خواص درمانی بیشتری دارد بنابراین خاصیت ضد نفخ و ضد درد عرق نعناع های دو آتشه، به مراتب از انواع معمولی شان بیشتر است. تفاوت میان عرق نعناع های پاستوریزه و سنتی موجود در بازار چیست؟هر ماده ای که پاستوریزه شود، عاری از وجود هرگونه آلودگی میکروبی و انگلی است پس آلودگی های احتمالی، در عرق نعناع های کارخانه ای که عبارت پاستوریزه روی آنها درج شده، وجود ندارد. یعنی احتمال وجود آلودگی در عرق نعناع هایی که در کارگاه های خانگی و سنتی تهیه می شوند، وجود دارد؟عرق از فرآیند تقطیر به دست می آید و مایعی که تقطیر می شود، کاملا استریل و عاری از هرگونه آلودگی است اما امکان دارد آلودگی از طریق ظرف آلوده یا فردی که عرق را به صورت سنتی تولید و بسته بندی می کند، به محصول نهایی راه یابد. به همین دلیل نمی توانیم بگوییم که عرق نعناع های سنتی کاملا استریل یا کاملا آلوده هستند. اگر عرق نعناع در کارگاه های خانگی با شرایط بهداشتی تهیه و از ظرف های پاکیزه برای بسته بندی آن استفاده شود و خود تولیدکننده هم مسایل بهداشتی را رعایت کند، دیگر نباید نگران وجود آلودگی در آن بود.خاصیت عرق نعناع چیست؟عرق نعناع، فقط حاوی رایحه نعناع ترکیب شده با آب است که خاصیت ضدنفخ، ضددرد و ضداسپاسم (گرفتگی) دارد. از آنجا که تمام ترکیب های نعناع وارد عرقش نمی شود، نمی توان همه خواص برگ نعناع را به عرق آن هم نسبت داد ولی مصرف این عرق گیاهی، پس از غذا و برای رفع دل درد و نفخ یا هضم بهتر غذا مفید است.آیا میزان مصرف مشخصی برای عرق نعناع وجود دارد؟ نه، معمولا میزان استانداردی برای مصرف این عرق های سنتی وجود ندارد و نمی توان حجم کاملا مشخصی برای مصرف آنها برای افراد در گروه های سنی و جنسی مختلف در نظر گرفت. البته می توان پیشنهاد کرد که اگر احساس نفخ و دل درد داشتید، حدود یک استکان در هر وعده، عرق نعناع مصرف کنید. اگر غلظت و بوی عرق نعناع زیاد باشد، می توان به مصرف نصف استکان از آن هم بسنده کرد. آیا منع مصرفی هم برای استفاده از عرق نعناع در افراد خاصی وجود دارد؟نه، فقط افرادی که به خود گیاه نعناع حساسیت دارند و با خوردن آن دچار واکنش های آلرژیک می شوند، نه تنها عرق نعناع، بلکه هیچ یک از محصولاتی را که بر پایه گیاه نعناع تولید شده است، نباید مصرف کنند.