آشنایی با عرق زنیان و خواص درمانی آن در طب سنتی

عرق زنیان یک عرق گیاهی با فواید دارویی فراوان است که در طب سنتی استفاده از آن بسیار توصیه می‌شود. در این مقاله از سایت کاکوتی قصد بر این داریم که با خواص عرق زنیان در طب سنتی آشنا شویم. در ابتدا توضیحی مختصر در مورد گیاه زنیان ارائه می‌دهیم و سپس به معرفی عرق زنیان، کاربردهای آن، طرز استفاده، خواص دارویی و… می‌پردازیم. امیدواریم مطالب این هفته از سایت، مورد رضایت و استفاده‌ی شما عزیزان قرار گیرد. با ما همراه باشید.

زنیان

زنیان گیاهی است از تیره چتریان که به نام‌های نانخواه، اَجغون و نَنُخ نیز شناخته می‌شود. این گیاه بومی ایران و هند است و از دیرباز در طب سنتی برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شده است.

مشخصات گیاه زنیان:

• ارتفاع: ۳۰ تا ۹۰ سانتی‌متر
• برگ: شانه‌ای مرکب
• گل: سفید   
• میوه: بیضی کوچک، قهوه‌ای مایل به زرد

ترکیبات شیمیایی زنیان:

• تیمول
• کارون
• تانن
• فلاونوئیدها
• اسانس روغنی

خواص زنیان:

• ضد نفخ و سوء هاضمه
• مسکن درد
• ضد التهاب
• مدر
• ضد میکروب
• تقویت سیستم ایمنی
• کاهش وزن
• خلط آور
• افزایش شیر مادر

کاربردهای زنیان:

• دارویی
• خوراکی (ادویه)
• آرایشی و بهداشتی

مصرف زنیان:

• خوراکی: دم‌کرده، جوشانده، عرق زنیان
• موضعی: ضماد، روغن زنیان

نکات احتیاطی در مصرف زنیان:

• زنان باردار و شیرده باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.
• افراد مبتلا به بیماری‌های خاص باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.
• مصرف بیش از حد ممکن است عوارضی مانند اسهال و تهوع ایجاد کند.

فواید زنیان:

• زنیان برای سلامت گوارش مفید است.
• زنیان به تسکین دردهای عضلانی، مفصلی و درد قاعدگی کمک می‌کند.
• زنیان برای درمان التهاب مفاصل، روده و سایر التهابات بدن مفید است.
• زنیان به دفع ادرار و سموم از بدن کمک می‌کند.
• زنیان برای درمان عفونت‌های قارچی و باکتریایی مفید است.
• زنیان به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
• زنیان می‌تواند به چربی‌سوزی و کاهش وزن کمک کند.
• زنیان خلط‌آور است و می‌تواند برای درمان سرفه و سرماخوردگی مفید باشد.
• زنیان می‌تواند به افزایش شیر مادر کمک کند.

عوارض زنیان:

• مصرف بیش از حد ممکن است عوارضی مانند اسهال و تهوع ایجاد کند.
• افراد مبتلا به حساسیت به گیاهان تیره چتریان ممکن است به زنیان نیز حساسیت داشته باشند.

خلاصه: زنیان یک گیاه دارویی مفید با خواص و فواید فراوان است. این گیاه می‌تواند برای درمان بیماری‌های مختلفی مانند سوء هاضمه، درد، التهاب، عفونت و سرفه مفید باشد. زنیان را می‌توان به صورت خوراکی، موضعی و به عنوان بخور استفاده کرد.

عرق زنیان

عرق زنیان مایعی معطر و شفاف است که از تقطیر دانه های گیاه زنیان به دست می آید. این گیاه بومی ایران و هند است و از دیرباز در طب سنتی برای درمان بیماری های مختلف استفاده می‌شده است. عرق زنیان طبع گرمی دارد و سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها است.  

ویتامین‌ها و املاح معدنی موجود در عرق زنیان

عرق زنیان سرشار از مواد مغذی، ویتامین ها و املاح معدنی مفید برای بدن است. برخی از مهم ترین مواد مغذی موجود در عرق زنیان عبارتند از:

ویتامین ها:

• ویتامین A: به حفظ سلامت چشم، پوست و سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
• ویتامین B1 (تیامین): به متابولیسم کربوهیدرات ها و تولید انرژی کمک می‌کند.
• ویتامین B2 (ریبوفلاوین): به متابولیسم چربی ها، پروتئین ها و کربوهیدرات ها کمک می‌کند.
• ویتامین B3 (نیاسین): به متابولیسم چربی ها و قندها و همچنین عملکرد سیستم عصبی کمک می‌کند.
• ویتامین C: آنتی اکسیدانی قوی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و حفظ سلامت پوست و مو کمک می‌کند.

املاح معدنی:

• کلسیم: به حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها کمک می‌کند.
• آهن: به تولید گلبول های قرمز خون و انتقال اکسیژن در بدن کمک می‌کند.
• منیزیم: به متابولیسم انرژی، عملکرد عضلات و سیستم عصبی کمک می‌کند.
• فسفر: به حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها و همچنین تولید انرژی کمک می‌کند.
• پتاسیم: به تنظیم فشار خون و عملکرد عضلات و سیستم عصبی کمک می‌کند.

علاوه بر ویتامین ها و املاح معدنی ذکر شده، عرق زنیان حاوی ترکیبات مفید دیگری مانند تانن، فلاونوئیدها و اسانس روغنی نیز می باشد.

طبع  و مصلحات عرق زنیان

بر طبق منابع ذکر شده در طب سنتی طبع عرق گیاهی زنیان گرم و خشک است. بنابراین استفاده از آن برای افراد دارای طبع سرد مناسب است.

مصلحات عرق زنیان موادی هستند که می توانند اثرات منفی عرق زنیان را خنثی کرده و به هضم و جذب بهتر آن کمک کنند. برخی از مصلحات عرق زنیان عبارتند از:

• سکنجبین طبع سردی دارد و می‌تواند گرمی عرق زنیان را تعدیل کند. همچنین سکنجبین به هضم غذا کمک می‌کند و از نفخ و دل درد جلوگیری می‌کند.
•  عسل طبع گرمی دارد و می‌تواند طعم تند عرق زنیان را ملایم کند. همچنین عسل خاصیت ضد میکروبی و ضد التهابی دارد و می‌تواند به اثرات درمانی عرق زنیان کمک کند.
• آبلیمو طبع سردی دارد و می‌تواند گرمی عرق زنیان را تعدیل کند. همچنین آبلیمو به هضم غذا کمک می‌کند و از نفخ و دل درد جلوگیری می‌کند.
•  نبات طبع گرمی دارد و می‌تواند طعم تند عرق زنیان را ملایم کند. همچنین نبات خاصیت ضد نفخ و ضد دل درد دارد
•   زنجبیل طبع گرمی دارد و می‌تواند به هضم غذا کمک کند و از نفخ و دل درد جلوگیری می‌کند. همچنین زنجبیل خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند به اثرات درمانی عرق زنیان کمک کند.
• رازیانه طبع گرمی دارد و می‌تواند به هضم غذا کمک کند و از نفخ و دل درد جلوگیری می‌کند. همچنین رازیانه خاصیت ضد نفخ و ضد دل درد دارد.
•  بادرنجبویه طبع گرمی دارد و می‌تواند به هضم غذا کمک کند و از نفخ و دل درد جلوگیری می‌کند. همچنین بادرنجبویه خاصیت آرامش بخش دارد و می‌تواند به رفع اضطراب و بی خوابی کمک کند.
• گلاب طبع سردی دارد و می‌تواند گرمی عرق زنیان را تعدیل کند. همچنین گلاب خاصیت آرامش بخش دارد و می‌تواند به رفع اضطراب و بی خوابی کمک کند.

طرز تهیه عرق زنیان

مواد لازم:

• دانه زنیان: ۵۰۰ گرم
• آب: ۱۰ لیتر
• دستگاه عرق گیری

مراحل تهیه:

1. دانه های زنیان را پاک کنید و بشویید.
2. دانه های زنیان را به همراه آب در مخزن دستگاه عرق گیری بریزید.
3. درب دستگاه را محکم ببندید و شعله را روشن کنید.
4. صبر کنید تا آب به جوش آید و بخار آن از طریق لوله خروجی دستگاه خارج شود.
5. بخار آب پس از عبور از کندانسور خنک می‌شود و به عرق زنیان تبدیل می‌شود.
6. عرق زنیان را در ظرفی مناسب جمع آوری کنید.
7. پس از اتمام فرآیند عرق گیری، شعله را خاموش کنید و دستگاه را خنک کنید.

نکات:

• می‌توانیدبه جای دستگاه عرق گیری از روش سنتی و دیگ بخار نیز برای تهیه عرق زنیان استفاده کنید.
• برای افزایش کیفیت عرق زنیان، از دانه های تازه و باکیفیت استفاده کنید.
• عرق زنیان را در یخچال نگهداری کنید.
• قبل از مصرف عرق زنیان، با پزشک خود مشورت کنید.

روش سنتی تهیه عرق زنیان:

1. دانه های زنیان را پاک کنید و بشویید.
2. دانه های زنیان را به همراه آب در یک قابلمه بزرگ بریزید.
3. درب قابلمه را ببندید و شعله را روشن کنید.
4. صبر کنید تا آب به جوش آید.
5. یک ظرف را روی درب قابلمه قرار دهید و با یک سنگ یا جسم سنگین آن را محکم کنید.
6. بخار آب پس از برخورد به ظرف سرد می‌شود و به عرق زنیان تبدیل می‌شود.
7. عرق زنیان را در ظرفی مناسب جمع آوری کنید.

نکات:  

• برای افزایش راندمان این روش، می‌توانید از یک پارچه تمیز برای جمع آوری بخار آب استفاده کنید.
• مراقب باشید که بخار آب به شما آسیب نرساند. 

مصرف عرق زنیان

نحوه مصرف:

• خوراکی: رایج ترین روش مصرف عرق زنیان به صورت خوراکی است. می‌توانید۱ تا ۲ قاشق غذاخوری از عرق زنیان را در یک لیوان آب حل کرده و روزانه ۲ تا ۳ نوبت میل کنید.
• موضعی: برای تسکین دردهای عضلانی و مفصلی، می‌توانید عرق زنیان را به صورت موضعی روی محل درد ماساژ دهید.
• بخور: برای درمان سرفه و سرماخوردگی، می‌توانید۱ تا ۲ قاشق غذاخوری عرق زنیان را به یک لیتر آب جوش اضافه کنید و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بخور دهید.

مصرف عرق زنیان در طب سنتی

عرق زنیان در طب سنتی به دلیل خواص و فواید فراوانی که دارد، برای درمان بیماری های مختلفی توصیه می‌شود. برخی از مهم ترین دلایل توصیه مصرف عرق زنیان در طب سنتی عبارتند از:

• گوارش:

• عرق زنیان به هضم غذا کمک می‌کند و از نفخ، سوء هاضمه و دل درد جلوگیری می‌کند.
• عرق زنیان برای درمان دل پیچه و اسهال مفید است.
• عرق زنیان اشتها آور است.

• درد:

• عرق زنیان خاصیت ضد درد دارد و می‌تواند برای تسکین دردهای عضلانی، مفصلی و درد قاعدگی مفید باشد.
• عرق زنیان برای درمان سردرد و میگرن مفید است.

• التهاب:

• عرق زنیان خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند برای درمان التهاب مفاصل، روده و سایر التهابات بدن مفید باشد.
• عرق زنیان برای درمان آرتروز و روماتیسم مفید است.

• عفونت:

• عرق زنیان خاصیت ضد میکروبی دارد و می‌تواند برای درمان عفونت های قارچی و باکتریایی مفید باشد.
• عرق زنیان برای درمان عفونت های ادراری مفید است.

• سیستم ایمنی:

• عرق زنیان سرشار از آنتی اکسیدان ها است و می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
• عرق زنیان برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا مفید است.

• لاغری:

• عرق زنیان می‌تواند به چربی سوزی و کاهش وزن کمک کند.
• عرق زنیان متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد.

• تنفس:

• عرق زنیان خلط آور است و می‌تواند برای درمان سرفه و سرماخوردگی مفید باشد.
• عرق زنیان برای درمان تنگی نفس و آسم مفید است.

• شیر مادر:

• عرق زنیان می‌تواند به افزایش شیر مادر کمک کند.

• پوست و مو:

• عرق زنیان برای درمان جوش و آکنه مفید است.
• عرق زنیان برای تقویت مو و جلوگیری از ریزش مو مفید است.

• سایر کاربردها:

• عرق زنیان برای درمان کم خونی مفید است.
• عرق زنیان برای درمان بی خوابی مفید است.
• عرق زنیان برای افزایش میل جنسی مفید است.

خواص عرق زنیان برای پوست:

• ضد التهاب: عرق زنیان خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند برای درمان التهاب پوست، جوش و آکنه مفید باشد.
• ضد میکروب: عرق زنیان خاصیت ضد میکروبی دارد و می‌تواند به از بین بردن میکروب های عامل جوش و آکنه کمک کند.
• پاک کننده: عرق زنیان می‌تواند به عنوان یک پاک کننده طبیعی پوست استفاده شود و آلودگی ها و چربی های اضافی پوست را از بین ببرد.
• مرطوب کننده: عرق زنیان خاصیت مرطوب کنندگی دارد و می‌تواند به حفظ رطوبت پوست کمک کند.
• ضد پیری: عرق زنیان سرشار از آنتی اکسیدان ها است و می‌تواند به جلوگیری از پیری زودرس پوست کمک کند.

خواص عرق زنیان برای مو:     

• تقویت کننده مو: عرق زنیان می‌تواند به تقویت مو و جلوگیری از ریزش مو کمک کند.
• ضد شوره: عرق زنیان خاصیت ضد قارچی دارد و می‌تواند به درمان شوره سر کمک کند.
• حالت دهنده مو: عرق زنیان می‌تواند به حالت دهی مو و جلوگیری از موخوره کمک کند.

روش استفاده از عرق زنیان برای پوست و مو:

• برای استفاده از عرق زنیان به عنوان پاک کننده پوست، می‌توانیدیک پد پنبه ای را به عرق زنیان آغشته کنید و آن را روی پوست خود بکشید.
• برای استفاده از عرق زنیان به عنوان مرطوب کننده پوست، می‌توانیدبعد از شستشوی صورت، عرق زنیان را به پوست خود اسپری کنید.
• برای استفاده از عرق زنیان برای تقویت مو، می‌توانیدعرق زنیان را به ریشه موهای خود ماساژ دهید و بعد از ۳۰ دقیقه موهای خود را بشویید.
• برای استفاده از عرق زنیان برای درمان شوره سر، می‌توانیدعرق زنیان را به پوست سر خود ماساژ دهید و بعد از ۳۰ دقیقه موهای خود را بشویید.

نکات مهم در هنگام مصرف عرق زنیان

• مقدار مصرف:

• مقدار مصرف عرق زنیان به سن، سلامتی و بیماری فرد بستگی دارد.
• به طور کلی، می توان روزانه ۲ تا ۳ نوبت، هر بار ۱ قاشق غذاخوری عرق زنیان را در یک لیوان آب حل و میل کرد.
• از مصرف بیش از حد عرق زنیان خودداری کنید.

• منع مصرف:

• زنان باردار و شیرده باید قبل از مصرف عرق زنیان با پزشک خود مشورت کنند.
• افراد مبتلا به بیماری های خاص باید قبل از مصرف عرق زنیان با پزشک خود مشورت کنند.

• تداخلات دارویی:

• عرق زنیان ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. اگر داروی خاصی مصرف می کنید، قبل از مصرف عرق زنیان با پزشک خود مشورت کنید.

• عوارض جانبی:

• مصرف بیش از حد عرق زنیان ممکن است عوارضی مانند اسهال و تهوع ایجاد کند.

• نکات دیگر:

• عرق زنیان را از مراکز معتبر تهیه کنید.
• عرق زنیان را در یخچال نگهداری کنید.
• قبل از مصرف عرق زنیان، آن را با آب رقیق کنید.
• اگر از طعم عرق زنیان خوشتان نمی آید، می‌توانید آن را با عسل یا آبلیمو مخلوط کنید.

خلاصه: عرق زنیان یک گیاه دارویی مفید با خواص و فواید فراوان است. با این حال، مصرف آن باید با احتیاط صورت گیرد. قبل از مصرف عرق زنیان، حتماً با پزشک خود مشورت کنید و از مناسب بودن آن برای خود مطمئن شوید.         

 

با تشکر از شما دوست گرامی
در صورت تمایل به تهیه عرقیحات گیاهی میتوانید به
فروشگاه اینترنتی عرقیجات گیاهی کاکوتی مراجعه نماید و خرید خود را در کوتاه ترین زمان ممکن ثبت نمایید . برای دانلود اپلیکیشن اندروید کاکوتی اینجا کلیک کنید