بیماری چربی خون

به بالا رفتن مقدارکلسترول و تری‌گلیسیرید از مقدار طبیعی آن‌ها در خون، بیماری چربی خون می گویند. میزان چربی خون در اثر مصرف مواد غذایی با چربی اشباع شده بالا یا هنگام بروز اختلال در سوخت و ساز چربی، افزایش می‌یابد. در ادامه رژیم غذایی و سبک زندگی مناسب برای جلوگیری از این بیماری و راهکاراهای طب سنتی برای درمان آن را بیان می‌کنیم.
افزایش سطح چربی در جریان خون را چربی خون می‌نامند. چربی‌های موجود درخون شامل کلسترول‌ها و تری‌گلیسیریدها هستند. افزایش چربی خون با تجمع در دیواره رگ‌ها، باعث تنگی رگ‌ها می‌شود و به همین دلیل باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی، درد قفسه سینه و گرفتگی عروق می‌شود. با رعایت رژیم غذایی، فعالیت منظم ورزشی می‌توان تا حدی چربی خون را کاهش داد. در طب سنتی گیاهان دارویی زیادی برای کاهش سطح کلسترول خون وجود دارد ولی اشخاصی که برای کاهش چربی خون دارو مصرف می‌کنند به منظور استفاده از گیاهان دارویی باید با پزشک خود مشورت کنند.
تعریف چربی خون
افزایش سطح چربی در جریان خون را چربی خون می‌نامند. چربی‌های موجود درخون شامل کلسترول‌ها و تری‌گلیسیریدها هستند. در نتیجه اگر سطح کلسترول و یا تری‌گلیسیرید خون از سطح نرمال خود بالاتر رود فرد دچار چربی خون می‌شود. چون چربی‌ها در آب حل نمی‌شوند بنابراین به شکل ابتدایی در جریان خون حمل نمی‌شوند. کلسترول‌ها و تری‌گلیسیریدها در بسته‌های لیپوپروتئین که مجموعه‌ای از چربی و پروتئین هستند قرار گرفته و از طریق جریان خون به حرکت در می‌آیند. چون پروتئین در آب محلول است در نتیجه بسته‌های لیپوپروتئین می‌توانند چربی را از طریق خون به سمت بافت‌های بدن انتقال دهند.
تفاوت و شباهت تری گلیسرید و کلسترول
تفاوت بین این دو چربی در کارکرد آن‌ها در داخل بدن است. به این ترتیب که، تری گلیسیرید در سلول‌های چربی ذخیره می‌شود برای تولید انرژی سوزانده می‌شود در نتیجه تری گلیسرید منبع انرژی به حساب می‌آید، درحالی‌که کلسترول ماده ای چرب است که بیشتر در بدن ساخته می‌شود. و کبد انسان از چربی‌های اشباع شده ای که در غذاها یافت می‌شود کلسترول را می‌سازد. در غذاها (به جز تخم مرغ، جگر و قلوه که مقداری کلسترول در خود دارند) مقدار بسیار کمی کلسترول موجود است. کلسترول نقش مهمی در هر یک از سلول‌های بدن دارد علاوه بر آن بدن به وسیله کلسترول سایر مواد شیمیایی مورد نیاز خود را می‌سازد چون بدن برای ساخت سلول‌ها و برخی هورمون‌ها، ساخت ویتامین D و جذب ویتامین‌های محلول در چربی از کلسترول استفاده می‌کند. تری گلیسیریدها در پی واکنش‌هایی در بدن شکسته می‌شوند و در مقابل کلسترول‌ها، دارای ترکیب ساختاری در داخل بدن هستند.
شباهت این دو در این است که هر دو چربی‌های هستند که در خون موجود می‌باشند و بدن در حد نرمال به این چربی‌ها نیاز دارد. هر دو نوع این چربی‌ها در بدن ساخته می‌شود و بدن برای تولید این چربی‌ها به مصرف غذا نیاز دارد و همچنین هر دو برای انتقال از طریق جریان خون در بسته‌های لیپوپروتئین قرار می‌گیرند.
انواع چربی خون
افزایش چربی خون به افزایش سطح تری گلیسرید خون و یا افزایش سطح کلسترول خون گفته می‌شود. افزایش کلسترول خون با توجه به Density(چگالی) آن به دو نوع HDL(High Density Lipoprotein)، LDL(Low Density Lipoprotein) و VLDL(Low Density Lipoprotein (Very تقسیم می‌شود. HDL، LDL و VLDL جزء ذرات لیپوپروتئینی می‌باشند و هر کدام از این ذرات شامل فاکتورهای تری گلیسرید، کلسترول و پروتئین می‌باشند که میزان هر یک از این فاکتورها در این ذرات متفاوت است. HDL دارای بیشترین مقدار پروتئین، LDL دارای بیشترین مقدار کلسترول و VLDL دارای بیشترین مقدار تری گلیسرید می‌باشد. مقدار طبیعی کلسترول بدن کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است. مقدار کلسترول کل بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است نشان دهنده در معرض خطر بیشتری برای بیماری قلبی است. با این حال سطح LDL پیش بینی کننده بهتری از بیماری‌های قلبی بوده، و تعیین می‌کنند که چگونه کلسترول بالای شما باید درمان شود.. مقدار مناسب تری گلیسیرید کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر می‌باشد.

LDL
بیشتر کلسترول خون (۷۰ درصد آن) LDL می‌باشد. LDL دارای مقدار زیادی کلسترول و مقدار کمی پروتئین می‌باشد. LDL کلسترول را از کبد می‌گیرد و به بافت‌های بدن انتقال می‌دهد. این نوع کلسترول به راحتی به جدار داخلی دیوارهٔ رگ‌ها می‌چسبد و باعث باریک شدن و در نهایت انسداد مجرای داخلی رگ‌ها می‌گردد. از این رو به این نوع کلسترول، کلسترول بد خون می گویند. افزایش LDL خون باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. مقدار طبیعی LDL کمتر از ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر است.

HDL
HDL دارای مقدار زیادی پروتئین و مقدار کمی کلسترول می‌باشد. کلسترول باقیمانده در رگ‌ها توسط HDL حمل می‌شود که باعث مصرف کلسترول می‌شود.HDL در کبد و روده‌ها ساخته می‌شود و قسمت اعظم آن را پروتئین (۵۰%) درصد و قسمت کمتر آن را کلسترول و تری گلسیرید تشکیل می‌دهد و کار عمده آن انتقال کلسترول از بافت‌ها و هدایت آن به سمت کبد است. این نوع کلسترول، کلسترول‌های LDL موجود در طول دیوارهٔ رگ‌ها را پیدا کرده و به آن‌ها می‌چسبد و آن‌ها را از جدار رگ‌ها پاک می‌کند و از باریک شدن و انسداد رگ‌ها جلوگیری می‌نماید. به همین دلیل HDL به کلسترول خوب معروف است. مقدار طبیعی HDL بیشتر از ۳۵ میلی گرم در دسی لیتر است.
VLDL
دارای بالاترین میزان تری گلیسرید است. VLDL نیز همچون LDL ذرات کلسترولی را بزرگ تر کرده و منجر به تنگ و باریک شدن رگ‌های خونی می‌شود. افزایش VLDL خون باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. اگر شما تحت درمان کلسترول بالای خون هستید ولی همچنان دارای VLDL بالا هستید، به درمان اضافه تری جهت کاستن آن نیاز خواهید داشت چرا که VLDL حاوی مقادیر زیادی تری گلیسرید است. و باید تری گلیسرید خون کاهش یابد تا VLDL کاهش یابد.
اگر سطح LDL و VLDL خون بالا باشد و سطح HDL خون پایین باشد خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی افزایش می‌یابد
برخی از آزمایش‌ها برای اندازه گیری کلسترول (چربی) خون
• نسبت HDL به : LDL به طور مثال اگر شخصی مقدار HDL خونش ۵۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد و مقدار LDL آن ۱۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد، نسبت HDL به LDL آن ۰/۳۳ است. اگر نسبت HDL به LDL بالاتر از ۰/۴ باشد، شخص در حالت طبیعی قرار دارد.
• نسبت LDL به HDL را باید به میزان ۲/۵ به ۱ برسانیم تا از نازک شدن رگ‌ها جلوگیری نماییم.
• نسبت کلسترول به HDL به این ترتیب است که اگر شخصی مقدار کلسترول کامل خونش ۲۰۰ میلی گرم بردسی لیتر باشد و مقدار HDL آن شخص ۴۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد، نسبت کلسترول به HDL آن برابر ۵ به ۱ خواهد بود. برای جلوگیری از بیماری قلبی باید این نسبت را به کمتر از ۳/۵ به ۱ برسانیم.

علائم بیماری چربی خون
علائم اصلی افزایش چربی خون ناشی از افزایش حرارت بدن در اثر افزایش صفرا و همچنین سنگین شدن و غلیظ شدن خون است که باعث کاهش سرعت حرکت خون در رگ‌ها می‌شود در نتیجه باعث اختلال در خونرسانی و کمبود نسبی اکسیژن در بافت‌ها خواهد شد. علائم افزایش چربی خون عبارت‌اند از: (افرادی که چربی خون دارند بعضی از بین علائم را دارند)
• احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن.
• احساس خواب آلودگی
• سوزش و احساس افزایش حرارت نقاط مختلف بدن به خصوص کف پا که معمولاً در شب بیشتر می‌شود.
• دردهای نسبتاً مقاوم به درمان در ناحیه ساق و کف پا (و گاهی هم در سایر نواحی بدن)
• سردردهایی که معمولاً به صورت سنگینی سر هستند.
• خشکی و تلخی دهان در هنگام بیدار شدن از خواب و ناشتا.
• سرگیجه و وزوزگوش
• افزایش تعریق بدن
• ورم و پف کردن صورت
سردرد، سرگیجه، وزوزگوش، سنگینی، خواب آلودگی، طپش قلب و علایمی از این قبیل، پس از مصرف غذای چرب ایجاد می‌شود و با مصرف موادی مثل آبغوره، آبلیمو یا سرکه تسکین می‌یابد.
عوارض بیماری چربی خون
افزایش چربی خون با بیماری‌هایی بعضی از بیماری‌های کبدی و کلیوی، بیماری قند خون، نارسایی مزمن کلیه، چاقی، کم کاری تیروئید، بعضی از عفونت‌ها، اعتیاد به الکل، ایدز و… دیده می‌شود. افزایش چربی خون با تجمع در دیواره رگ‌ها، باعث تنگی رگ‌ها می‌شود و به همین دلیل باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی، درد قفسه سینه و گرفتگی عروق می‌شود. در اشخاصی که غلظت تری گلیسیرید آن‌ها بالاست و در عین حال ناهنجاری‌های کلسترول هم دارند (پایین بودن بیش از حد کلسترول خوب (HDL) و یا بالا بودن بیش از حد کلسترول بد (LDL) چنین اشخاصی با خطر سکته قلبی زودرس و تصلب شرائین زودرس رو به رو هستند. همچنین بالا بودن بیش از حد تری گلیسرید علامت این است که فرد به زودی دچار تصلب شرائین و گرفتگی رگ‌هایی خون رسان به قلب خواهند شد.
انواع چربی‌های موجود در مواد غذایی
• چربی‌های اشباع شده
چربی‌های اشباع شده مانند گوشت قرمز، سوسیس، کالباس، همبرگر، قلوه، مغز، زبان، کره، پنیر، بستنی، شکلات، نارگیل، کلوچه، پیراشکی و شیر پرچرب و… که این نوع چربی مستقیماً چربی خون را افزایش می‌دهند.
• چربی‌های اشباع نشده
مانند روغن زیتون، روغن آفتابگردان، روغن سویا، روغن ذرت و گوشت ماهی، اردک و غاز که اثرشان مانند چربی‌های اشباع شده نیست و مستقیماً چربی خون را افزایش نمی‌دهند؛ به علاوه چربی‌های اشباع نشده موجود در ماهی نه تنها چربی خون را افزایش نمی‌دهند، بلکه به رقیق شدن خون نیز کمک می‌کنند.
سطح LDL(کلسترول بدخون) به نسبت چربی‌های اشباع شده ای که مصرف می‌کنیم بالا می‌رود در مقابل سطح HDL(کلسترول خوب خون) پایین می‌آید. از طرفی دیگر چربی‌های اشباع نشده تاثیرات بسیار خوبی بر بدن دارند و بر عکس چربی‌های اشباع شده عمل کرده و سطح LDL را پایین آورده و در مقابل سطح HDL را بالا می‌برند. بنابراین در رژیم غذایی بهتر است از چربی‌های اشباع نشده استفاده کنیم.
سبک زندگی مناسب برای کاهش چربی خون
تغییرات در شیوه زندگی به عنوان درمان اولیه در بسیاری از بیماران مبتلا به چربی خون بالا توصیه می‌شود. ورزش می‌تواند اثر مفید بر روی غلظت چربی خون داشته باشند. ورزش منظم هوازی، به خصوص برای ۲ ساعت یا بیشتر در هفته، با بهبود سطح چربی همراه است بهترین ورزش پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا است و همچنین استرس‌های محیطی را تا حد ممکن کاهش دهید و از مصرف الکل و سیگار به شدت پرهیز شود.
رژیم غذایی مناسب برای کاهش چربی خون
خوب است بدانید که قسمت اعظم کلسترول به وسیله کبد ساخته می‌شود، ولی مقادیر قابل ملاحظه‌ای از آن نیز می‌تواند از طریق رژیم غذایی جذب شود. پس اگر به خوردن چربی اشباع شده بیش از نیاز بدنتان ادامه دهید و این چربی را با ورزش نسوزانید، سنگین وزن‌تر و چاق‌تر می‌شوید و این یعنی نزدیک‌تر شدن به بسیاری از بیماری‌ها و از جمله سکته قلبی. توصیه‌های غذایی زیر در کاهش چربی خون موئثر است:
• گوشت مرغ و ماهی را بجای گوشت قرمز استفاده کنید. گوشت مرغ کلسترول ندارد البته بایستی قبل از مصرف پوست مرغ جدا شود.
• نخود فرنگی خشک، لوبیا و سویا می‌تواند به عنوان جایگزین گوشت باشند چون میزان کمی چربی‌های اشباع و کلسترول دارند. نخود خشک و حبوبات نیز دارای مقدار زیادی فیبر هستند، که می‌تواند به کاهش کلسترول خون کمک کنند.
• نان، غلات، حبوبات، برنج، ماکارونی، غلات، حبوبات خشک، و نخود در نشاسته و فیبر بالا و چربی‌های اشباع شده و کالری کم دارند.
• زرده تخم مرغ کلسترول بالایی دارد. زرده تخم مرغ حاوی حدود ۲۱۳ میلی گرم کلسترول است. به همین جهت نبایستی در هفته بیش از ۲ وعده مصرف شوند.
• روغن‌های نباتی مایع که چربی‌های اشباع نشده دارند مانند کانولا، ذرت، زیتون، بادام زمینی، کنجد، دانه سویا و آفتابگردان را انتخاب کنید. حتی الامکان کره نباتی یا مارگارین را جایگزین کره معمولی کنید.
• افرادی که می‌خواهند کلسترول خون خود را کاهش دهند باید عسل، بادام، پسته، فندوق و گردو را هم به میوه‌ها و سبزی‌های رژیمی خود اضافه کنند.
• سیب، جو، هویج، سیر، گریپ فروت، سبوس، لوبیای سویا، گردو و بادام در کاهش کلسترول و چربی مؤثر هستند.
• قبل از غذا، سالاد فصل و همراه غذا سبزیجات تازه استفاده کنید.
• روزانه مقداری سیر مصرف کنید.
• مواد لبنی از قبیل شیر ماست و پنیر کم چرب استفاده کنید.
• در حد امکان از غذاهای سرخ کردنی کمتر استفاده شود و از سرخ کردن متناوب غذاها اکیداً خودداری کنید.
• از نان‌های سبوس دار مثل سنگک و بربری استفاده کنید.
• رژیم غذایی دارای بادام زمینی احتمالاً می‌تواند تاثیرات زیر را بر چربی خون شما داشته باشد:
۱٫ کاهش کل کلسترول و LDL (کلسترول بد)
۲٫ حفظ و نگهداری HDL(کلسترول بد)
۳٫ کاهش تری گلیسیرید.
راهکارهای طب سنتی
در طب سنتی گیاهان دارویی زیادی وجود دارند که کاهش دهنده چربی خون به شمار می‌روند شاتره، گل همیشه بهار، آفتیمون، سویا، گشنیز، جعفری و شوید از گیاهان مؤثر در کاهش چربی و کلسترول هستند. در ادامه تعدادی از گیاهان دارویی برای کاهش چربی خون را توضیح می‌دهیم:
هشدار: اگر فرد بیمار در حال استفاده از داروهای شیمیایی نظیر سیمواستاتین یا آترواستاتین برای چربی بالای خون است؛ نباید بدون نظر پزشک داروها را قطع کند و برای جایگزینی با گیاهان دارویی باید با پزشک معالج خود مشورت کند
کاسنی
کاسنی طبیعت سرد و تر دارد در حدیثی از حضرت محمد صلی الله علیه و آله و السلم آمده است: برگی از کاسنی نیست مگر قطره ای از بهشت بر آن باشد. کاسنی تقویت کننده معده، ضد درد و ضد تب است و برای درمان درد چشم، بیماری‌های کبدی، یرقان، قولنج، نارسایی کلیوی و بیماری‌های اعصاب استفاده می‌شود. کاسنی تصفیه کننده خون است و کلسترول خون را کاهش می‌دهد.

آرتیشو یا کنگر فرنگی
آرتیشو گیاهی با طب گرم وخشک است و معمولاً در فرودین و اردیبهشت رشد می‌کند. این گیاه از جمع شدن چربی در کبد جلوگیری می‌کند، باعث دفع سنگ کیسه صفرا می‌شود و کلسترول خون را به طور چشم گیری پایین می‌آورد. به این منظور دمنوش این گیاه را روزانه مصرف کنید یا از فرآورده‌های دارویی این گیاه مثل قرص سینارول که از عصاره خشک گیاه آرتیشو تهیه شده بعد از هر وعده غذایی استفاده کنید. نکته قابل توجه این است که چون طبع گیاه آرتیشو گرم است ممکن است در بعضی از افراد تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود.
سیر
سیر طب گرم وخشک دارد و به علت داشتن ترکیبات گوگردی، خاصیت ضد عفونی کنندگی و کرم کشی دارد. سیر خون را رقیق می‌کند و مانع از انعقاد و لخته شدن خون می‌شود. و از همه مهم تر مصرف مداوم سیر کلسترول خون را پایین می‌آورد و مقدار LDL را کاهش می‌دهد. مقدار مصرف سیر برای این منظور ۳۰ گرم در روز است. جالب است که با مصرف سیر در چند ماه اول مقدار کلسترول ممکن است بالا رود و این بدین علت است که کلسترول از داخل نسوج خارج شده و داخل خون می‌شود که از آنجا دفع شود بعد از اینکه کلسترول به حالت نرمال رسید باید برای نگهداری آن روزی نصف یک حبه سیر خام ترجیحاً با ماست مصرف کرد.
نعناع
نعناع بهترین دوست کبد است و کبد را تمیز کرده وصفرا را رقیق می‌کند و کلسترول خون را پایین می‌آورد. برای این مورد چای نعناع را قبل از غذا بنوشید.

مرزه
مصرف عصاره برگ گیاه مرزه، چربی خون را کاهش می‌دهد. مصرف سه بار در روز و هربار به میزان ۵۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن موجب افزایش پروترومبین (PT) و پارشیال پروترومبین (APTT) فعال می‌گردد که هر دو از فاکتورهای انعقادی خون می‌باشند.
آویشن
دم کردهٔ آویشن که از دیدگاه طب سنتی ایران دفع کنندهٔ رطوبت و بلغم از بدن و پایین آورنده چربی خون محسوب می‌شود و بسیار مفید است.
سیاهدانه
مصرف روزانهٔ یک قاشق چای خوری پودر یا نیمکوب شده سیاه دانه یا دانه تره هم می‌تواند در کاهش چربی خون تأثیر داشته باشد.
شوید
نوشیدن دم کرده شوید و لیموعمانی یک ساعت پس از غذا می‌تواند در کاهش سطح
کلسترول و چربی خون مؤثر باشد.
سماق
مصرف سماق همراه غذا نیز به دلیل تاثیرهایی که روی صفرا دارد، می‌تواند در پایین آوردن چربی خون مفید و مؤثر باشد. همچنین روزی یک فنجان نوشیدن دمنوش سماق تأثیر زیادی بر کاهش چربی خون دارد.
خواص چای پور
چای پور (Puer) یکی از معروف‌ترین انواع چای چینی است که مصرف آن کاهش چربی و کلسترول‌خون را به همراه دارد.

دیگر دستورات گیاهی برای کاهش چربی خون
• دم کرده پوست نارنگی و زنجبیل نیز در درمان این بیماری، بسیار مؤثر است.
• نوشیدن دم کردهٔ زینان و عناب نیز مفید است.
• میوهٔ زیتون و روغن آن هم کلسترول را کاهش می‌دهند.

نسخه دکتر خیر اندیش برای درمان بیماری چربی خون
از نظر دکتر خیر اندیش تری گلیسرید خلط سرد و کلسترول خلط گرم است و از این جهت است وقتی که حجامت می‌کنیم کلسترول کاهش می‌یابد اما تری گلیسرید کاهش پیدا نمی‌کند. ولی با خوردن گرمی‌ها تری گلیسیرید هم پایین می‌آید و وقتی که فصد می‌کنیم یا غذای گرم می‌خوریم هم کلسترول و هم تری گلسیرید کاهش می‌یابد (در افراد با مزاج دموی معمولاً هر دوی این‌ها بالاست)
درمان:
۱٫ هر روز صبح یک عدد سیب ناشتا میل کنید.
۲٫ همراه غذا سیر خام مصرف کنید که بهترین دارو سیر است.
۳٫ روزانه قبل از هر وعده غذایی یک استکان عرق باباآدم بنوشید.
۴٫ روزانه جهل دانه عناب را در آب، جوشانده و میل کنید.

معجون کاهش چربی خون در سرزمین سلامتی کاکوتی

با تشکر از شما دوست گرامی
در صورت تمایل به تهیه عرقیحات گیاهی میتوانید به
فروشگاه اینترنتی عرقیجات گیاهی کاکوتی مراجعه نماید و خرید خود را در کوتاه ترین زمان ممکن ثبت نمایید . برای دانلود اپلیکیشن اندروید کاکوتی اینجا کلیک کنید