یبوست یکی از مشکلات شایع گوارشی است و تعداد زیادی از افراد در سنین مختلف به ویژه افراد مسن از یبوست رنج می‌برند. یبوست عبارت است از اجابت مزاج دشوار، ناراحت کننده با فاصله زیاد که سفت و خشک و کمتر از ۳ با در هفته باشد. یبوست بیشتر مواقع خطری به همراه ندارد اما گاهی ممکن است نشان دهنده یک بیماری باشد و باید آن را جدی گرفت.
یبوست در زنان ۲ تا ۳ برابر مردان اتفاق می‌افتد و سالمندان ۵ برابر افراد جوان دچار این مشکل می‌شوند. با بالا رفتن سن تمامی ارگان‌های بدن تحت تاثیر قرار گرفته و ابتلا به بیماری احتمال بروز یبوست را نیز در سالمندان بالا می‌برد علاوه بر این بیماری دیابت عملکرد نامناسب غده تیرویید، بیماری‌های عروقی و مغزی و افسردگی، نارسایی مزمن کلیه، کمردرد در بروز یبوست تاثیر بسزایی دارد. استفاده از بعضی داروها از جمله مسکن‌ها مانند مرفین تب‌برها، داروهای قلب و ضد افسردگی و آلزایمر باعث ایجاد یبوست در افراد می‌شود. همچنین رژیم غذایی نامناسب و کم فیبر، نوشیدن کم مایعات، و عدم فعالیت بدنی نیز در بروز بیماری شایع و آزاردهنده یبوست تاثیر دارد. استرس، پشت میز نشستن طولانی نیز در به وجو آمدن یبوست نقش دارد.
به طور کلی ۲ نوع یبوست وجود دارد:
۱- یبوست اولیه: ۹۰ درصد مواقع یبوست از نوع اولیه می‌باشد. و بیشتر افراد دچار این نوع یبوست می‌شوند. در صورتی که بیمار در یکسال گذشته ۳ ماه به طور مدارم دو مورد یا بیشتر از عوامل زیر را در ۲۵ درصد موارد دفع داشته باشد دچار یبوست از نوع اولیه می‌باشد:
•نیاز به زور زدن بیش از حد در هنگام اجابت مزاج
•مدفوع سخت و خشک
•اجابت مزاج به طور ناکامل و احساس عدم تخلیه کامل روده
• احساس پر بودن رکتوم (قسمت انتهایی روده بزرگ که به مقعد متصل می‌شود را رکتوم می‌نامند و بین ١٠ تا١۵ سانتیمتر طول دارد)
•نیاز به استفاده از مانورهای دستی مانند تخلیه با انگشت، فشار دادن کف لگن یا داخل واژن
•اجابت مزاج کمتر از ۳ بار در هفته
۲- یبوست ثانویه: این نوع یبوست به دنبال بیماری‌هایی از قبیل دیابت، کم کاری تیروئید، اختلالات الکترولیتی، انسداد مکانیکی دستگاه گوارش، و بیماری‌های مختلف سیستم گوارش از جمله بیماری‌های التهابی، بدخیمی‌ها و اختلالات حرکتی دستگاه گوارش ایجاد می‌گردد.
اگر جز آن دسته از افرادی هستید که دچار یبوست شده‌اید ممکن است دچار علائمی چون سردرد، خستگی و کاهش اشتها، سوهاضمه، نفخ شکم، احساس انقباض روده شوید که هرکدام از این موارد به نوبه خود برای شخص مبتلا آزار دهنده می‌باشد و در صورت عدم درمان مناسب یبوست ممکن است فرد دچار عوارضی چون افزایش فشارخون، تراکم مدفوع، هموروئید و شقاق شود.
عوامل موثر در خشکی مدفوع و بروز یبوست
•مصرف مواد خوراکی که باعث افزایش خشکی مواد موجود در روده‌ها می‌شود مانند برنج، تخم مرغ نیمرو، میوه‌ی با مزه گس، ذرت و سیب ترش
•مصرف داروهای مثل مخدرهای افیونی که بر مدفوع اثر می‌گذارد و مدفوع را خشک می‌نمایند.
•تحرک زیاد بلافاصله بعد از مصرف غذا، مصرف برخی سبزیجات مثل کدو، مصرف آب بعد از خوردن میوه‌های آب‌دار مثل انگور در ایجاد یبوست موثر است.
•عملکرد نامناسب روده‌ها در دفع باعث بروز یبوست می‌شود.
•آمیزش جنسی زیاد به‌ویژه با شکم پر و در حالی که غذای سنگین خورده باشید (این حالت باعث ایجاد ضعف در عضلات شکم و یبوست می‌شود)
•از بین رفتن حس روده‌ها که به دلیل مزاج سرد شدید اتفاق می‌افتد و باعث ماندن طولانی مدت مدفوع در روده شده و رطوبت آن را جذب می‌کند.
•در صورت که افراد مایعات کم استفاده نمایند بدن به دلیل تامین نیازهای ضروری خود، دفع را کاهش می‌دهد.
•گرمی مزاج کبد که باعث از بین رفتن رطوبت روده‌ها می‌شود و باعث خشک شدن مدفوع می‌شود.
•افزایش مصرف رطوبت بدن به اشکال مختلف مثلا ورزش‌های با تعریق زیاد، استفاده از داروهای ادارارآور و معرق که در چنین مواقعی بدن برای کمبود آب خود رطوبت دفوع را جذب می‌نماید.
•گرمای شدید هوا که باعث جذب رطوبت بدن و مدفوع می‌شود
پیشگیری بهتر از درمان است از جمله توصیه‌های غیر دارویی برای پیشگیری از یبوست عبارتند از:
•در صورت نیاز به رژیم غذایی بهتر است از رژیمی استفاده کنید که متعادل بوده و میزان فیبر آن نیز زیاد باشد. میتوانید از سبوس که حاوی مقدار زیادی فیبر است استفاده نمایید و بهتر است در سوپ، ماست و حبوبات گرم از آن استفاده نمایید.
•قبل از وعده‌های غذایی از سالاد با سبزیجات متنوع استفاده نمایید و روغن زیتون و آب غوره را جایگزین سس در سالاد نمایید استفاده از سبزیجات و روغن زیتون از بروز یبوست جلوگیری می‌نماید.
•به طور منظم ورزش کنید و فعالیت بدنی مناسب داشته باشید و از نشستن طولانی مدت بپرهیزید در صورتی که کار شما به صورتی است که زمان زیادی نیاز به نشستن دارید بهتر است گاهی از جای خود بلند شده کمی راه بروید. پیاده روی و شنا از جمله فعالیت‌های سبک می‌باشد که افراد به راحتی به این فعالیت‌ها دسترسی داشته و تاثیر بسزایی در جلوگیری از یبوست دارد.
• از میوه و سبزیجات ملین از جمله آلو خشک استفاده نمایید(۵ عدد آلوی خشک را در آب بخیسانید و صبح به صورت ناشتا استفاده نمایید)، گلابی (بعد از شام یا هنگام صبحانه میل نمایید)، انجیر(۵ عدد انجیر خشک را در آب خیسانده و صبح میل نمایید)، انگور، کشمش، روغن زیتون (در وعده های غذایی، سالاد و صبح ناشتا ۲ قاشق مصرف نمایید)، زیتون( به همراه وعده غذایی از زیتون استفاده نمایید)، اسفناج، تره، کاهو، هلو، پرتقال،زرد آلو و طالبی استفاده نمایید.
•استفاده از چاشنی‌هایی مثل سیر، زیره، مرزه، دارچین همراه با غذا در افرادی که سوء مزاج سرد روده یا معده دارند از بروز یبوست جلوگیری می‌نماید.
• در طول روز حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید تا بدن آب کافی را جذب نماید.
•در صورتی که از قهوه و مایعات گازدار زیاد استفاده میکنید بهتر است مصرف این گونه موارد را کاهش دهید تا از بروز یبوست جلوگیری نمایید.
در صورتی که به یبوست دچار شدید اولین اقدام در درمان رفع عوامل موثر در این عارضه می‌باشد تا بهتر بتوانید روند درمان را طی کنید. در طول درمان یبوست بهتر است به توصیه‌های زیر توجه نمایید تا در زمان کمتری بهبود یابید.
•نان مصرفی باید سبوس‌دار باشد و خمیر آن به خوبی تخمیر شده باشد سبوس داری فیبر می‌باشد که مانع از ایجاد یبوست در افراد می‌شود.
•شکم باید گرم نگه داشته شود به خصوص در فصول سرد از لباس‌های پشمی استفاده نمایید و قسمت زیری شکم را با روغن‌هایی مثل سقز، و زنبق که کمی گرم شده باشد چرب نمایید.
•خوردن ۲۰ گرم روغن بادام با یک استکان آب جوش در هنگام خوردن ۲ لیوان آبگرم یا یک لیوان آب ولرم همراه با یک قاشق عسل صبح‌ها به صورت ناشتا
استفاده از داروها و عرقیات گیاهی در درمان یبوست
آلوئه ورا: آلوئه‌ورا از آلوئه‌ورا برای دفع بهتر موارد درون روده کمک بگیرید صمغ زرد رنگ روی برگ‌های سبز آلوئه‌ورا دارای مولوکول‌های آنترانوئید بوده و خاصیت مسهل دارد بنابراین برای درمان یبوست بسیار مفید است. برای درمان یبوست روزانه یک استکان قبل از غذا از عرق آلوئه‌ورا استفاده نمایید.
منع مصرف: زنان باردار و شیرده و همچنین کودکان زیر ۶ سال بهتر است از آلوئه‌ورا استفاده ننمایند زیرا باعس آسیب رساندن به آنها می‌شود.
گل سرخ: گل سرخ به علت خاصیت ملینی که دارد می‌تواند درمان مناسبی برای رفع یبوست باشد. همچنین ترکیب گل سرخ با سنا به دلیل خاصیت ملین هر دو گیاه یک درمان اورژانسی برای یبوست به حساب می‌آید.
رازیانه: اگر از خواص رازیانه اطلاع داشته باشید می‌دانید که در درمان یبوست، نفخ و سو هاضمه بسیار مفید است. رازیانه باعث تحریک ماهیچه‌های صاف در دستگاه گوارش و هضم شده و یبوست را از بین می‌برد. همچنین این گیاه اثر بادشکن و ضد نفخ دارد و برای سردی معده مفید است.
زنجبیل: زنجبیل به دلیل خاصیت گرمی که دارد سوخت و ساز بدن را زیاد نموده و کارایی دستگاه گوارش کتد را زیاد می‌نماید و به درمان یبوست کمک می‌کند.
کنجد: در صورتی که مدفوع خشک دارید از کنجد استفاده نمایید زیرا دانه کنجد چرب بوده و روده را مرطوب می‌نماید.
سبوس گندم: دارای فیبر فراوان بوده و در درمان یبوست که یکی از عوامل آن کمبود فیبر بدن به دلایل محتلف از جمله رژیم غذایی نامناسب می‌باشد بسیار مناسب است.
بادرنجبویه: بادرنجبویه که از خانواده نعنا و دارای بوی مطبوع می‌باشد در درمان یبوست مفید است در صورتی که دچار یبوست شده‌اید از ترکیب بادرنجبویه, روغن زیتون و گل سرخ یک شربت غلیظ درست کرده و میل نمایید ترکیبات نام برده شده خاصیت ملین دارد و در درمان یبوست موثر است.
فایل صوتی را از لینک زیر میتوانید گوش دهید .
با تشکر از شما دوست گرامی
در صورت تمایل به تهیه عرقیحات گیاهی میتوانید به
فروشگاه اینترنتی عرقیجات گیاهی کاکوتی مراجعه نماید و خرید خود را در کوتاه ترین زمان ممکن ثبت نمایید . برای دانلود اپلیکیشن اندروید کاکوتی اینجا کلیک کنید
۲ نظرها
با سلام
دکتر همتی هستم، مدت ۲۰ سال است که در زمینه درمان با گیاهان دارویی تحقیق میکنم. ترکیب گیاهی برای درمان یبوست تهیه نموده که شدیدترین یبوست ها رو به صورت تضمینی درمان می کند (تست برای بار اول تقریبا به صورت مجانی ست).
درود
از حسن نظر شما سپاس گذاریم .
همکاران واحد بازرگانی با شما تماس خواهند گرفت